Stal – czym jest, jakie są gatunki stali i gdzie znalazły zastosowanie?
Ze stalą mamy do czynienia na co dzień. Czy to w domu, czy w pracy zewsząd otaczają nas przedmioty, narzędzia czy też maszyny i urządzenia, które w swej budowie wykorzystują różne gatunki stali. Czym jest ten niezwykłe tworzywo budowlane. Jakim obróbkom można poddawać stal? Zobaczmy, jakie mamy gatunki stali i w jakich branżach znalazły one zastosowanie?
Stalą nazywamy stop żelaza z węglem. W zależności od zawartości węgla w stali materiał ten będzie cechował się różnymi właściwościami. Im większa jest zawartość węgla, tym większa jest twardość stali.
Jakie są rodzaje stali?
Stal ulega różnym podziałom. Stal można dzielić ze względu na skład chemiczny, zawartość węgla, czy też ze względu na zastosowanie. Biorąc pod uwagę skład chemiczny stali, można mówić o stali węglowej, niestopowej (niskostopowej) oraz stali stopowej (wysokostopowej).
Stal węglowa a stal stopowa
Stal węglowa nie może przekraczać 2,1% zawartości węgla w masie całkowitej stali. Jeśli chodzi o zawartość procentową innych pierwiastków uszlachetniających jak chrom, kobalt, nikiel, tytan. Jednak przyjmuje się, że np. zawartość miedzi w stali węglowej nie powinna być mniejsza niż 0,4% a maksymalnie nie może przekraczać 0,6%. Podobnie jest z maksymalną zawartością manganu i krzemu, nie mogą one przekraczać odpowiednio 1,65% i 0,6% masy całkowitej stali. Stal węglowa dzieli się na stal niskowęglową (zawartość węgla wynosi od 0,05% do 0,25%), średniowęglową (zawartość węgla wynosi 0,3 – 0,6% i mangan od 0,6 do 1,65%), wysokowęglową (zawiera około 0,6 do 1% węgla w strukturze). Ciekawą właściwością stali węglowej jest fakt, iż poddana obróbce cieplnej zmienią się jej właściwości mechaniczne, plastyczne oraz twardość stali
Stal stopowa to rodzaj stali powstałej w wyniku stapiania różnych pierwiastków o zawartości od 1% do 50% masy całkowitej stali, celem nadania jej określonych właściwości. Może to być np. mangan, który zwiększa twardość stali, jej odporność na obciążenia, uderzenia, wstrząsy. Dodanie z koeli chromu zwiększy odporność stopu na zużycie, czy też korodowanie stali. Szukając stali o zwiększonej odporności na ciepło, należy szukać stopu stali z wanadem, czy też wolframem. Od rodzaju, gatunku stali zależeć będzie możliwa obróbka mechaniczna stali, zwłaszcza jeśli chodzi o stal konstrukcyjną.
Podział stali ze względu na zastosowanie
Stal konstrukcyjna to rodzaj stali używanej do budowy różnego rodzaju konstrukcji stalowych części urządzeń i maszyn o określonym przeznaczeniu, z konkretnie dobranego gatunku stali. Przykładem firmy zajmującej się nowoczesną obróbką mechaniczną stali jest firma Pag Tech. Dzięki nowoczesnemu parkowi mechanicznemu możliwe jest przeprowadzenie różnego rodzaju obróbki stali jak cięcie stali konstrukcyjnej, frezowanie, wiercenie, czy też spawanie, bądź toczenie stali.
Stal po odpowiedniej obróbce mechanicznej może być wykorzystywana w wielu gałęziach przemysłu. Stal używana jest w karoseriach samochodów, do produkcji pokryć dachowych, kadłubów statków czy platform morskich. Poza tym stal często wykorzystywana jest do produkcji różnych części maszyn, w instalacjach elektrycznych, czy infrastrukturze sieciowej, bądź kolejowej.
