Łódź - atrakcje turystyczne

Wieś Łodzia wzmiankowana jest w dokumentach już od 1332 r., a w 1423 r. otrzymała prawa miejskie. Łódź do końca XVII w. była małym miasteczkiem rolniczym - na początku XVI w. zamieszkiwało ją 70 rodzin mieszczańskich w ok. 30 domostwach.

W 1820 r. została włączona do grona osad przemysłowych, zaczęła pełnić rolę ośrodka tkackiego i sukienniczego. Były to początki tzw. Łodzi przemysłowej. Fabryki posiadali tu głównie niemieckojęzyczni tkacze z Wielkopolski, Śląska, Saksonii, Czech, Brandenburgii i Moraw. Łódź początkowo eksportowała towar do Rosji i Chin. W latach 1902-1903 powstała prywatna Kolej Warszawsko-Kaliska, która łączyła Łódź z Warszawą przez Łowicz oraz przez Sieradz z Kaliszem. W 1906 r. linia została przedłużona z Kalisza do Ostrowa Wielkopolskiego, dzięki czemu Łódź połączyła się z niemiecką siecią kolejową.

8 września 1939 Łódź została zajęta przez wojska niemieckie. W dniach 9 i 10 listopada 1939 r. w lasach w pobliżu Łodzi rozstrzelanych zostało ok. 500 osób, a do grudnia, w ramach czystki przeprowadzonej na łódzkiej inteligencji, wymordowano ok. 1500 intelektualistów, urzędników oraz duchownych. W sumie podczas okupacji Niemcy zamordowali ok. 30 tys. osób, a wysiedlono kolejne 444 tysiące.

Wojska Armii Czerwonej zdobyły Łódź 19 stycznia 1945 podczas operacji wiślańsko-odrzańskiej. Łódź, jako miasto mniej zniszczone, pełniło wówczas tymczasową funkcję stolicy, ponieważ Warszawa leżała w gruzach. W czasie II wojny światowej zaludnienie miasta znacznie się zmniejszyło, toteż przemysł w Łodzi uległ osłabieniu - również przez liczne straty lokalowe i maszynowe.

Miasto, mimo trudności, w szybkim tempie odzyskało dawną świetność i ponownie stało się siedzibą władz województwa oraz ośrodkiem przemysłu. Już w 1945 r. powstała ponadto Wytwórnia Filmów Fabularnych, nadając Łodzi nowe, filmowe oblicze, z którego słynie do dziś.

Rozwój przemysłu w mieście nastąpił wraz ze wzrostem liczby mieszkańców miasta. Z małej osady, jeszcze na początku XIX w., w 1850 r. przerodziło się w drugie po Warszawie pod względem zaludnienia miasto w Królestwie Polskim. Podczas jednego stulecia liczba ludności zwiększyła się 600-krotnie. Tak szybki wzrost demograficzny w XIX w. był rekordowym w całej Europie.

Według ostatniego corocznego zestawienia GUS-u Łódź to trzecie miasto w kraju pod względem liczby ludności i czwarte pod względem powierzchni. Zaludnienie Łodzi w ostatnim czasie wykazuje jednak tendencję spadkową, podobnie jak innych miast Polski nieprzerwanie od 2002 r., jednak Łódź traci więcej ludzi od innych miast: w 2006 r. w Łodzi odnotowano spadek liczby ludności o 7377 osób. Obecnie Łódź zamieszkana jest przez 0,7 mln mieszkańców.

Łódź ma dziś najwyższy współczynnik feminizacji w Polsce. Wynosi on 120 kobiet na 100 mężczyzn. Średni wiek mieszkańca to 44 lata. Kobiety dożywają tu średnio 79, a mężczyźni 70 lat. Najbardziej zaludnioną dzielnicą Łodzi są Bałuty.

Łódź może poszczycić się wieloma sławami urodzonymi w tym mieście. Należą do nich m.in. poeta Julian Tuwim, aktor i reżyser Jan Machulski, szachista Akiba Rubinstein, pianista Artur Rubinstein czy pisarz fantastyki Andrzej Sapkowski.

Łódź jest ośrodkiem kulturalnym, organizowane są tu liczne imprezy muzyczne, teatralne, literackie, plastyczne oraz filmowe. Co roku ma tu miejsce kilkadziesiąt festiwali i przeglądów (m.in. Explorers Festival czy Festiwal Nauki, Techniki i Sztuki).

Miasto pochwalić się może 20 placówkami muzealnymi, z unikalnym w skali Europy Centralnym Muzeum Włókiennictwa. Turystom polecane jest również Muzeum Sztuki z najbogatszymi w Polsce zbiorami sztuki współczesnej.

Spragnionym kulturalnej rozrywki Łódź oferuje również teatry (m.in. Teatr Wielki, Teatr Muzyczny, teatry dramatyczne, teatry dla dzieci). Ponadto bogaty program koncertów posiada słynna łódzka Filharmonia.

Miasto, nazywane często HollyŁódź, jest również największym w Polsce ośrodkiem produkcji filmowej. W Wytwórni Filmów Fabularnych w II. poł. XX w. zrealizowana została większość polskich filmów fabularnych. Wytwórnię zlikwidowano, ale jej tradycje kontynuuje studio Opus Film. W Wytwórni Filmów Oświatowych powstają filmy o tematyce edukacyjnej oraz znakomite dokumenty, np. film, który otrzymał Europejską Nagrodę Filmową Felix "Usłyszcie mój krzyk" M. Drygasa. Studio Małych Form Filmowych Se-ma-for było producentem najsłynniejszych polskich seriali animowanych dla dzieci ("Miś Uszatek", "Colargol", "Zaczarowany ołówek", "Kot Filemon"). W Se-ma-forze Zbigniew Rybczyński zrealizował film "Tango", za który otrzymał Oscara. W będącej spadkobierczynią tego studia spółce Se-ma-for Produkcja Filmowa powstał między innymi lalkowy film "Piotruś i wilk". Film ten zdobył Oscara w kategorii animowanego krótkiego metrażu w 2007 roku. Działają tu również placówki edukacyjne kształcące aktorów i filmowców, gdzie swojego fachu uczyły się wielkie sławy, m.in. Andrzej Wajda, Roman Polański, Krzysztof Kieślowski, Jan Machulski i Jerzy Antczak.

Kolejnym ośrodkiem kultury miasta jest linia ulic Piłsudskiego - Piotrkowska - Kościuszki/Zachodnia, aż do Pałacu Poznańskiego, gdzie na terenach dawnej Manufaktury utworzone zostało centrum handlu, usług, biznesu, nauki, mody, kultury i sztuki.

Łódź to również duży ośrodek akademicki, mimo że pierwsze łódzkie uczelnie wyższe utworzono dopiero po wojnie. 24 maja 1945 otwarty został Uniwersytet Łódzki. W tym samym czasie powołana została Politechnika Łódzka. W 1945 r. założono także Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Łodzi.

Klimat województwa łódzkiego jest wybitnie przejściowy. Mamy tu do czynienia z przenikaniem się strefy kontynentalnej i oceanicznej oraz wpływów Morza Bałtyckiego, gór i wyżyn na kształtowanie się klimatu.

Roczna suma opadów atmosferycznych waha się między 500 mm w części północno-wschodniej, a 650 mm w rejonie Garbu Łódzkiego. Przeważają tu wiatry zachodnie.

Najcieplej jest w południowo-zachodniej części województwa, a najchłodniej na najwyższych obszarach Wyżyny Łódzkiej. Średnia temperatura powietrza waha się między 7,6 a 8,0ºC. Najbardziej zmienne pod względem termicznym są okresy zimowe (od -8,1 do 2,2ºC). W 2006 r. najzimniejszym miesiącem był styczeń - średnia temperatura wyniosła -7,3ºC, natomiast najcieplej było w lipcu (25ºC).

Obszar aglomeracji łódzkiej objęty jest zjawiskiem tzw. miejskiej wyspy ciepła, która charakteryzuje się krótkotrwałością pokrywy śnieżnej, zaburzeniami cyrkulacji powietrza oraz częstymi mgłami.

Łódź jest miastem z budownictwem reprezentującym wszystkie kierunki w architekturze. Przepiękne przedwojenne kamienice, architektura sakralna, rezydencjonalna, przemysłowa, budynki użyteczności publicznej - wszystko to składa się na wyjątkowość miasta.

Do najsłynniejszych założeń urbanistycznych miasta należy Nowe Miasto z lat 20. XIX w., którego najbardziej charakterystycznym punktem jest Plac Wolności w kształcie ośmiokąta foremnego. Plac ma ułożenie centralne. Kolejnym niezwykle istotnym zabytkiem urbanistycznym jest Ulica Piotrkowska, która należy do najdłuższych deptaków Europy. Wzdłuż niej podziwiać możemy eklektyczne i modernistyczne kamienice z XIX i XX wieku. Pasaż Meyera jest prywatną ulicą z eklektycznymi rezydencjami z 1886 r., obecnie nosi nazwę ul. St. Moniuszki.

Łódź pochwalić się może również zabytkowymi osiedlami, takimi jak osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego wybudowane w latach 1928-1931. Było ono jednym z pierwszych osiedli socjalnych w Polsce. Wzniesione zostało według zasad architektury i urbanistyki modernistycznej. Każdy budynek nosi ze sobą tajemnicę przeszłości. Spacerując tłocznymi ulicami w upalny dzień, możemy wejść w chłodne podwórka wśród przedwojennych kamienic i poznawać historię miasta "od podwórka".

Przemysł włókienniczy stworzył potęgę Łodzi, jednak teraz ma coraz mniejsze znaczenie. Z liczących się w tej branży pozostały m.in. Redan S.A. i Zakłady Tekstylno-Konfekcyjne Teofilów. Obecnie miasto stawia sobie nowe wyzwania, chodzi o rozwój nowych technologii, infrastruktury oraz pozyskiwanie inwestorów w trzech branżach: centra usług dla zaplecza biznesowego (tzw. BPO - Business Process Outsourcing), logistyka i AGD. Swoją siedzibę w mieście ma mBank, a centra usług biurowych GE Money Bank i Infosys. Łódź jest kolebką Grupy Atlas.

Obecnie miasto zajmuje się produkcją AGD. Główni inwestorzy w mieście, to m.in. Merloni Indesit, Bosch i Siemens oraz ich poddostawcy. Łódź jest dzięki temu jednym z dominujących w Europie ośrodków produkcji tego sprzętu.

Kolejnymi inwestorami, którzy w ostatnich latach postawili na Łódź są takie firmy, jak: Gillette - której największa fabryka na świecie jest właśnie w Łodzi, ponadto inne firmy: ABB, Polska Grupa Farmaceutyczna, Hutchinson, Ericpol Telecom, TP S.A. czy ComArch. Powstały tu też duże centra handlowo-rekreacyjne, m.in. Galeria Łódzka i Manufaktura o powierzchni 27 hektarów. Centrum handlowe Port Łódź otwarte zostało w marcu 2010 r., jego głównym najemcą jest IKEA.

Łódź dzieli się na 5 jednostek nazywanych dzielnicami, które jednak nie pełnią funkcji administracyjnych. Są to: Śródmieście, Bałuty (na północy), Widzew (na wschodzie), Polesie (na zachodzie) i Górna (na południu). Na każdą z nich składają się mniejsze osiedla.

Śródmieście to najbardziej reprezentacyjna część Łodzi. Biegnie przez nią m.in. ul. Piotrkowska - główna oś miasta, jedna z najdłuższych handlowych ulic Europy, przy której znajduje się większość zabytków i lubianych przez turystów lokali. Prócz tego w Centrum miasta zlokalizowany został dworzec kolejowy Łódź Fabryczna.

Wieś Bałuty została włączona do Łodzi w 1915 roku. Obecnie są to głównie osiedla mieszkaniowe. Jednym z najciekawszych punktów tej części miasta jest Centrum Manufaktura w dawnym kompleksie fabrycznym Izraela Poznańskiego. Prócz tego znajduje się tu również cmentarz żydowski.

Dzielnica Górna powstała z połączenia kilkunastu wsi przylegających od południa do Łodzi. Objęła ona również część przemysłową miasta - na jej obszarze mieszczą się takie obiekty, jak Biała Fabryka Geyera, czy Willa Leonarda. Jest to także najbardziej zielona część Łodzi, ze względu na obecność licznych parków, lasów i rzek, a w związku z tym również ośrodków wypoczynkowych. Na granicy z Polesiem wybudowano natomiast Lotnisko im. W. Reymonta.

Polesie swoją nazwę wywodzi od porastających ten teren do końca XIX w. lasów. Obecnie jest ono zabudowane osiedlami mieszkaniowymi z lat 70. W dwudziestoleciu międzywojennym zrealizowano tu ciekawy projekt awangardowego osiedla Mireckiego - jest to jeden z przykładów koncepcji "szklanych domów". Na Polesiu mieści się również Ogród Botaniczny, Miejski Ogród Zoologiczny, Aeroklub Łódzki, a także kilka większych fabryk.

Widzew z kolei to dzielnica zdominowana przez zabudowę przemysłową i wielkie osiedla mieszkaniowe, których tradycje sięgają łódzkiego włókiennictwa z XIX wieku. Najciekawszy obiekt Widzewa stanowi zabytkowy kompleks fabryczno-mieszkalny Księży Młyn oraz Muzea Sztuki i Kinematografii.