Transport śródlądowy - najważniejsze informacje
Transport nieodłącznie jest związany z działalnością gospodarczą człowieka. To dowóz surowców i materiałów, przewóz wytworzonych dóbr oraz przewóz ludzi. By gospodarka mogła się rozwijać, towarzyszyć jej (a nawet ją wyprzedzać) musi transport. W Polsce jest to głównie transport śródlądowy. Obejmuje ponad 99% usług transportowych wewnątrz kraju. Zaledwie niecały procent stanowi przewóz lotniczy.
Transport drogowy
W Polsce 85% ładunków jest przewożonych ciężarówkami. Podobnie jest z przewozem osób, który od kilkunastu lat opiera się w większości na samochodach prywatnych, w dalszej kolejności – autobusach i busach, następnie jest przewóz pociągami. Już 10 lat temu zarejestrowanych było 16 mln pojazdów samochodowych, w tym 12 mln aut osobowych i te liczby stale wzrastają. Jednak wśród pojazdów przeważają auta ponad 5-letnie i dużo starsze. Na szczęście zwiększa się też liczba dobrych dróg, przybyły autostrady i drogi ekspresowe. Jednak tylko 8% tras spełnia standardy Unii Europejskiej. Np. prawie na 40% szos istnieją koleiny.
Transport drogowy, mimo że szybki i efektywny, przynosi wiele szkód. Są to m.in.:
- dużo wypadków, duża śmiertelność wśród ofiar,
- zanieczyszczanie środowiska naturalnego (emisja gazów cieplarnianych, zanieczyszczeń i hałasu, co negatywnie odbija się na stanie zdrowia ludności),
- nadmierne obciążenie dróg,
- duże koszty remontów i napraw dróg.
Z tych powodów bardziej korzystny jest transport kolejowy.
Transport kolejowy
W Polsce eksploatuje się 19 tysięcy linii kolejowych, jednak tylko 50% z nich prezentuje dobry stan techniczny. Pozostałe wymagają modernizacji. Pieniądze na inwestycje restrukturyzacyjne pochodzą w dużej części z funduszy europejskich. Jednak ze sprawozdań Komisji Europejskiej wynika, że nie są one wydawane racjonalnie, modernizacja kolei nie przebiega w pożądanym tempie, inwestycje prowadzone są opieszale, bez należytej kontroli.
Na wzrost przewozów pasażerskich wpłynęło wprowadzenie superszybkich pociągów. Transport towarów odbywa się opieszale – 27 km/godz.
Największym przewoźnikiem kolejowym jest PKP SA. W skład przedsiębiorstwa wchodzi kilka spółek, m.in. PKP Polskie Linie Kolejowe, PKP Cargo, PKP Intercity. Poza tym samorządy wojewódzkie mają w swej gestii Przewozy Regionalne.
Transport wodny
Wydawałoby się, że transport wodny śródlądowy nie odgrywa w Polsce dużej roli. Jednakże rocznie żeglugą śródlądową przewozi się prawie 10 milionów ton towarów i półtora miliona pasażerów. Wśród towarów przeważa piasek i żwir, następnie węgiel kamienny, metale i wyroby metalowe, rudy oraz nawozy. Transport ludzi ogranicza się do lokalnych przewozów turystów. Łączna liczba wodnych dróg śródlądowych wynosi 3638 kilometrów. Najważniejszy jest szlak wodny prowadzący z Górnego Śląska do Szczecina. Prowadzi rzeką Odrą i Kanałem Gliwickim. Trasa żeglowna prowadzi też dolnym i środkowym biegiem Wisły. Ponadto eksploatowane są kanały: Wieprz-Krzna, Bydgoski, Augustowski, Elbląski, Żerański i in.
Transport wodny jest stosunkowo tani, jednak dużo nakładów wymaga regulacja szlaków. Minusem rzecznej żeglugi jest mała prędkość poruszania się pojazdów oraz sezonowość (w zimie na ogół transport jest niemożliwy).
