Pomniki, obiekty w Gdańsku

Bastion św. Elżbiety, typu starowłoskiego, stanowi jeden z elementów nowożytnych umocnień obronnych Gdańska. Wybudowano go w 1554 roku, a w XVII wieku był modernizowany w czasie rozbudowy fortyfikacji miejskich według projektu Jerzego Strakowskiego. Pod koniec XIX wieku bastion św. Elżbiety w znacznym fragmencie uniknął rozbiórki pod budowę reprezentacyjnej ulicy Wały Jagiellońskie. W chwili obecnej w jego wnętrzu mieści się pub "Big Johny". Ciekawie w roli wejścia od strony Wałów Jagiellońskich wykorzystano fragment podziemnego chodnika, tzw. poterny.

Biblioteka Gdańska PAN swoimi tradycjami sięga aż do XVI wieku, jednak zabytkowy gmach przy ul. Wałowej 15 powstał dopiero w 1905 roku dzięki staraniom jej dyrektora, Ottona Günthera. Budynek powstał na terenie dawnych fortyfikacji miejskich, w pobliżu kościoła św. Jakuba, gdzie wcześniej mieściły się zbiory biblioteki. Projekt budynku stworzył Karl Kleefeld, posługując się stylem gotyckim, nawiązującym do poprzednich siedzib gdańskiej książnicy. Na samą formę duży wpływ miały funkcje naukowe i publiczno-oświatowe. Główne wejście do placówki ozdobiono m.in. fryzem z herbami gdańskich rodów, dobroczyńców biblioteki, natomiast w holu głównym znajdują się herby miast pruskich. Już po II wojnie światowej, w latach 1971-1975, dobudowano dodatkowe skrzydło, gdyż Biblioteka Gdańska PAN, stale nabywając nowe woluminy, potrzebowała znacznie większej przestrzeni. Obecnie w zabytkowym budynku przechowywane są wyłącznie zbiory specjalne i książki wydane do 1945 roku.

Promenada Gwiazd, czyli festiwal filmowy wraz z aleją, na której umieszczano odciski dłoni ludzi filmu, funkcjonowały w Międzyzdrojach od 1996 roku. 10 lat później Festiwal Gwiazd oraz kopie dotychczasowych odcisków w kompozycji Adama Myjaka przeniesiono do Gdańska. Od tamtej pory festiwal odbywa się w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej na wyspie Ołowiance. Co roku dodawane są nowe "autografy", od niedawna również artystów zagranicznych, np. Davida Lyncha czy Petera Greenawaya. Aby gdańska kontynuacja festiwalu zachowała swój klimat, organizatorzy wraz z władzami miasta postanowili usypać w pobliżu sztuczną plażę o powierzchni ponad 6,5 tysiąca metrów kwadratowych. W czasie festiwalu odbywają się również liczne koncerty, wystawy, przedstawienia teatralne oraz spotkania z aktorami i filmowcami.

Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy został uroczyście otwarty 24 maja 2002 roku w okolicy kościoła pw. Bożego Ciała, u podnóży Góry Gradowej. Idea jego powstania została wysunięta przez Kalinę Zabuską, kustosza Muzeum Narodowego. Cmentarz miał stanowić pomnik wszystkich nekropolii przedwojennego Gdańska. Jest on formą hołdu i zadośćuczynienia za wymazanie z gdańskich pejzaży około trzydziestu funkcjonujących tu niegdyś miejsc pochówku różnych wyznań. Po zaprzestaniu ich użytkowania w latach 40., zapomniane i zaniedbywane, powoli niszczały, by na przełomie lat 60. i 70. ulec ostatecznemu zniszczeniu z inicjatywy władz komunistycznych, które zarządziły budowę na tych obszarach parków, osiedli, ogródków działkowych. Pomnik zaprojektowali Hanna Klementowska i Jacek Krenz, nawiązując do planu świątyni. Drzewa zasadzono tak, by tworzyły nawę główną i boczne. Granitowa płyta ustawiona na resztkach oryginalnych nagrobków tworzy ołtarz, rzędy drzew kończy półkolisty żywopłot imitujący apsydę. Otwarta na jasny mur przerwa w żywopłocie symbolizuje drogę do wieczności, a światła w głównej płycie łączą materialne szczątki wszystkich cmentarzy w jedną całość. Na cokole "ołtarza" wyryto fragment wiersza Maszy Kaleko: "...tym, co imion nie mają na grobie, a tylko Bóg wie, jak kto się zowie...". W zamierzeniu autorów i pomysłodawców Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy ma łączyć ludzi wszystkich religii, nawiązując do wielokulturowej tradycji Gdańska, oraz mieszkańców dzisiejszego i dawnego miasta, będąc znakiem trwania i szacunku dla jego twórców i kontynuatorów.

Filharmonia Bałtycka im. F. Chopina rozpoczęła swoją działalność koncertem inauguracyjnym w 1945 roku. Powstała w zabytkowym założeniu starej XIX-wiecznej elektrociepłowni, którą rozbudowano na potrzeby instytucji. W głównej sali koncertowej znajduje się 1000 miejsc. Mieszczą się tam także 91-głosowe organy o 4 manuałach i klawiaturze pedałowej sprowadzone do Filharmonii w 2004 roku z Lozanny. Siedziba filharmonii pełni również funkcję centrum kongresowego, oferując możliwość wynajmu sal, z przeznaczeniem na sympozja, kongresy, międzynarodowe konferencje branżowe oraz spotkania okolicznościowe. Dla muzyków stworzono tu także studio nagrań, a dla miłośników innych form sztuki Galerie Sztuk Plastycznych.

Najsłynniejszy symbol Gdańska, Fontanna Neptuna, powstał w 1633 roku na miejscu wcześniejszej drewnianej studni. Pomysł jej powstania w reprezentacyjnym punkcie miasta - obok Ratusza i Dworu Artusa - wziął się od burmistrza, Bartłomieja Schachmana, w związku z jego wyprawą do Bolonii. Kamienną czaszę i kolumnę stworzył Abraham van den Block, natomiast odlew figury Neptuna wykonał gdański ludwisarz, Gert Benning II wg projektu Piotra Husena. Manierystyczna postać władcy mórz nawiązuje do licznych wzorów antycznych, jak na dzieło renesansu przystało. Skręcenie ciała, tzw. figura serpentinata, pozwala podziwiać fontannę ze wszystkich stron. Woda fontanny wypływa z trzonu trójzęba, pysku koni wodnych oraz postumentu, na którym ustawiono rzeźbę. Zebrane w czaszy strumienie przepływają następnie przez paszcze umieszczonych na niej maszkaronów i opadają do zbiornika u podnóży kolumny. Stosunkowo zaniedbaną fontannę przebudowano w połowie XVIII wieku, zastępując granatową czaszę i kolumnę van den Blocka nowymi, w stylu rokokowym, zgodnie z pomysłem Jana Stendera. Fontanna Neptuna szczęśliwie uniknęła zniszczeń okresu II wojny światowej, dzięki ewakuacji jej poszczególnych części do okolicznych miejscowości. Zaginął jedynie trzon kolumny. Całość udało się zmontować już w 1954 roku.

Kolumna meteorologiczna Fahrenheita stanęła na gdańskim Długim Targu 30 października 2008 roku. Ma ona przypominać o pochodzeniu tego gdańskiego fizyka, który urodził się w 1686 roku przy ul. Ogarnej. To on jako pierwszy opracował skalę mierzenia temperatury przy użyciu termometru rtęciowego, stosowaną do dziś w krajach anglosaskich. Pierwsza kolumna stanęła tutaj w 1752 roku, a obecna stanowi jej odwzorowanie. Projekt stworzyli Jan Szczypka i Hanna Klementowska na podstawie fotografii z książki A. Januszajtisa. Jest to przeszklona gablota na podstawie z różowego piaskowca, w której umieszczono termometr i barometr wykonane przez pracowników Uniwersytetu Gdańskiego i Politechniki Gdańskiej, Dawida Kubackiego i Ryszarda Napiórkowskiego. Odsłonięciu tego oryginalnego pomnika towarzyszyła impreza naukowa przybliżająca osiągnięcia sławnego gdańszczanina i promująca nauki ścisłe wśród mieszkańców i gości miasta.

Przystań jachtowa "Marina Gdańsk" powstała w 1997 roku na tysiąclecie miasta i jest zarządzana przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Usytuowana naprzeciwko Starego Miasta z dominującym nad nim Żurawiem, idealnie nawiązuje do morskich tradycji Gdańska. Niegdyś nad Nabrzeżem Szafarnia znajdowało się cumowisko statków i zimowa baza barek motorowych. Jachty wówczas w ogóle nie miały możliwości wpływania na Motławę. Jest to bardzo nowoczesny obiekt, dysponujący wszelkimi udogodnieniami dla żeglarzy, przystosowany do przyjmowania niemal każdego rodzaju jednostek. Chroniony przez całą dobę, oferuje również odbiór nieczystości i zużytego oleju, a także angażuje się w działalność edukacyjną i ekologiczną. Cyklicznie odbywają się tutaj imprezy takie jak Baltic Sail, Regaty Heweliusza czy Regaty o Puchar Prezydenta Miasta Gdańska. Nowe zaplecze przystani zorganizowane zostało we wnętrzach Spichlerza Stara Pakownia. W jej obrębie znajdują się również dwa sklepy żeglarskie oraz wypożyczalnia jachtów. Cały zespół kończy się Mostem Stągiewnym i Basztą Stągiewną.

Narodowe Centrum Żeglarstwa zostało otwarte 24 czerwca 2006 roku. Powstało ono na zrębach dawnej przystani AWFiS w Gdańsku, dzięki pozyskaniu środków unijnych. Rozbudowano wówczas znacznie bazę sprzętową, przeznaczoną do ogólnodostępnych rejsów bałtyckich oraz czarterów, a także stworzono nowoczesną bazę gastronomiczno-noclegową. Doskonała lokalizacja w rejonie przełomu Wisły Śmiałej pozwala na organizowanie tras zarówno na akwenie zamkniętym rozlewiska Wisły Śmiałej, jak i otwartym, w Zatoce Gdańskiej. Ośrodek jako główne cele swojej działalności stawia sobie edukację, prowadzenie działań naukowo-badawczych (zwłaszcza z zakresu testowania sprzętu) i przygotowywanie regat, także tych najwyższej rangi. Bardzo rozwinięta jest współpraca Centrum z krajowymi i zagranicznymi jednostkami, zwłaszcza z Narodową Szkołą Żeglarstwa w Quiberon we Francji, na której założeniach wzorowano się przy tworzeniu przystani w Górkach Zachodnich. Jachty mają możliwość cumowania tutaj zarówno przy nabrzeżu, jak i pływającym pomoście. Dostępne są wszelkie udogodnienia dla żeglarzy oraz baza gastronomiczno-noclegowa. Prócz szkoleń dla studentów AWFiS, istnieje również możliwość organizowania zgrupowań dla dzieci i młodzieży oraz zakotwiczania prywatnych jachtów.