Budowa, działanie i funkcje tachografów
Tachograf to urządzenie pomiarowe. Rejestruje na papierowym nośniku lub metodą cyfrową prędkość samochodu podczas jazdy oraz czas przeznaczony na jazdę i postoje, jak również przebytą drogę. Jego posiadanie wymagane jest przepisami dotyczącymi pracy kierowców zawodowych i ma na celu kontrolowanie jej przebiegu.
Tachografy cyfrowe i analogowe
Podstawową różnicą, jaka dzieli tachografy, jest sposób zapisu informacji. W praktyce wyróżnia się urządzenia analogowe i cyfrowe. Pierwsze z nich wyposażone są w specjalny czujnik, którego zadaniem jest liczenie ilości zębów koła wzorcowego zamontowanego na skrzyni biegów. Koło to obraca się podczas jazdy, a zliczane zęby pojawiają się w specjalnym okienku pomiarowym. Zapis wykonany za pomocą rysika na papierowym nośniku uzależniony jest od prędkości obrotowej wału skrzyni biegów. Papierowe taśmy z zapisem nazywane są wykresówkami – umożliwiają odczytanie i analizę aktywności kierowcy w określonych godzinach pracy.
W przeciwieństwie do tachografów analogowych, urządzenia cyfrowe są oparte o nowoczesne technologie. W miejscu papierowej wykresówki i rysika pojawia się tachograficzna karta chipowa oraz wyświetlacz, który pozwala na bieżąco kontrolować zapisywane informacje. Odczytanie zapisu z karty wymaga specjalnego czytnika.
Urządzenie jest również wyposażone w drukarkę pozwalającą na stworzenie papierowego dokumentu, który potwierdza zapisane dane. Atutem tachografów cyfrowych, oferowanych między innymi przez firmę Auto-Tacho. FHU. Anna Kaczorowska, jest wyposażenie tych urządzeń w pamięć, która pozwala na zapisywanie i przechowywanie informacji przez rok. Ponadto modele cyfrowe są o wiele lepiej zabezpieczone przed fałszerstwami.
Wykresówki i wydruki – zapis i analiza danych
Podstawowym zadaniem tachografów jest dokonywanie pomiarów i rejestracja uzyskanych informacji. Funkcje te pełnią wszystkie tachografy – niezależnie od ich typu, budowy i sposobu rejestrowania danych. Z uwagi na wykorzystywanie tych informacji do kontroli, konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie danych przed możliwością manipulowania nimi i dokonywania nieautoryzowanych zmian.
W przypadku wykresówek, metodą zabezpieczającą jest zastosowanie specjalnej woskowanej taśmy papierowej, na której nie można dokonać zapisu w sposób ręczny. Czynnikiem kontrolnym jest też czujnik otwarcia pokrywy tachografu, który informuje o każdej takiej próbie. Tachografy analogowe wyposażone są w selektory, czyli specjalne przełączniki umożliwiające wybór rodzaju aktywności kierowcy.
W tachografach cyfrowych, poza możliwością odczytania zawartości karty chipowej, wykonywane są też specjalne wydruki. Normy unijne narzucają sześć ich rodzajów – opatrzonych nagłówkiem zawierającym datę, czas, typ wydruku oraz dane identyfikujące. Podstawowe wydruki pokazują: dzienną aktywność kierowcy z karty kierowcy i z tachografu, zdarzenia i usterki z karty kierowcy oraz z tachografu, dane techniczne tachografu oraz przekroczenia prędkość, jak i wiele innych danych.
Obsługa tachografów obwarowana jest wieloma zasadami, wśród których niezwykle istotne jest sprawdzenie okresowe urządzenia. Polega ona na dostosowaniu pracy tachografu oraz odczytywanych i zapisywanych danych do cech charakterystycznych pojazdu. Obowiązkowe kontrole powinny być przeprowadzane co dwa lata oraz przy zmianie rozmiaru opon.
