Jakie kroki możemy podjąć w sytuacji rozpadu małżeństwa?
Nie każde małżeństwo jest związkiem trwającym całe życie. Czasami dochodzi to rozkładu pożycia, co skłania małżonków do podjęcia kroków w kierunku zakończenia związku. Polskie prawo przewiduje tu dwie możliwości, jakimi są separacja oraz rozwód. Każde z nich pociąga za sobą konsekwencje prawne – część z nich będzie wspólna, a część różna. W artykule przybliżamy, na czym polegają.
Separacja formalna oraz faktyczna
W wielu zachodnich systemach prawnych separacja jest obowiązkowym etapem przed wniesieniem pozwu o rozwód. W Polsce takiego wymagania nie ma i małżonkowie mogą poprzestać na niej, podczas jej trwania wnosić o rozwiązanie związku małżeńskiego lub też od razu wnosić o rozwód. Zdarzyć się przy tym może, że jedno z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugie rozwodu. Jeśli to drugie jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeśli jednak między małżonkami istnieje związek – na tle fizycznym, psychicznym, ekonomicznym – i separacja znajduje uzasadnienie, to ona zostanie zasądzona. Przesłanką do orzeczenia o separacji może być dobro małoletnich dzieci pary.
Warto zwrócić uwagę na dwa, powszechnie funkcjonujące rodzaje. Tak zwane rozdzielenie małżonków od stołu i łoża może przyjąć formę separacji faktycznej. Taki stan w małżeństwie nie pociąga za sobą żadnych skutków prawnych. Separacja formalna jest natomiast instytucją prawną i jako taka orzekana jest przez sąd na wniosek jednego lub obojga małżonków. Separacja prawna dotyczy uchylenia wspólnoty małżeńskiej. Nie rozwiązuje małżeństwa i tym samym nie daje stronom prawa do wstąpienia w nowy związek małżeński. Zgodnie z polskim prawem podstawą do orzeczenia separacji będzie zupełny, lecz nietrwały rozpad pożycia rozumiany jako zanik więzi psychicznej, fizycznej i gospodarczej. Zanik zupełny i trwały będzie natomiast przesłanką do orzeczenia rozwodu.
Orzekanie o winie rozkładu pożycia
Najmniej komplikacji występuje w przypadku rozwodów, w których nie pojawia się żądanie o winie. Powodem tego może być chęć jak najszybszego i jak najmniej bolesnego zakończenia związku czy też po prostu brak winnego rozkładu pożycia. Należy bowiem sobie zdawać sprawę, że orzekanie o winie związane jest z wydłużeniem postępowania. Pojawia się tu konieczność zgromadzenia i przedstawienia dowodów potwierdzających winę małżonka. W prawidłowym sporządzeniu pozwu pomóc może Indywidualna Kancelaria Adwokacka Wojciecha Romalskiego. Znacznie dalej idące są także konsekwencje wynikające z tego tytułu. Należy przy tym mieć świadomość, że rozwód nie jest dopuszczalny, jeśli żądanie zawarte było w pozwie małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Możliwe jest to jednak wtedy, gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód lub odmowa będzie sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Ustalenie winy w decydującym stopniu kształtuje obowiązek alimentacyjny. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie małżonek, który znajduje się w niedostatku, jest uprawniony do żądania od byłego małżonka zapewnienia środków na utrzymanie w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom, a także możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. W postępowaniu, w którym orzeczono o wyłącznej winie jednego z małżonków, sąd może zadecydować o wypłacaniu przez małżonka wyłącznie winnego świadczeń w ustalonej wysokości, jeśli rozwód spowodował pogorszenie sytuacji materialnej niewinnego małżonka, nawet jeśli nie znajduje się on w niedostatku.
