Lublin - atrakcje turystyczne

Miejskie początki Lublina wiążą się z osiedlem Czwartek. Osada, dzięki swojemu położeniu na peryferiach ówczesnego państwa polskiego, już na przełomie XII i XIII w. zyskała na znaczeniu. Po raz pierwszy prawa miejskie Lublin uzyskał prawdopodobnie już w 1257 r. Z powodu braku aktu lokacyjnego nie zostały one jednak uznane. Dopiero w 1317 r. Lublin uzyskał prawa miejskie po raz drugi i oficjalnie przestał być osadą.

Do połowy XIV w. miasto było przygranicznym centrum władzy państwowej. Przełomem okazała się unia polsko-litewska z 1385 r. Wówczas Lublin, dzięki swojemu położeniu na styku trzech stref gospodarczych i szlaku łączącym Kraków i Wilno, stał się jednym z najświetniejszych ośrodków miejskich państwa polsko-litewskiego.

Czasy zygmuntowskie to dla Lublina złoty wiek. Wówczas miasto było jednym z największych ośrodków handlu międzynarodowego. Od 1448 r. do końca XVI w. w mieście odbywały się jarmarki, na które przybywali kupcy z całego świata. W 1569 r. w Lublinie została podpisana kolejna unia polsko-litewska, która łączyła Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie w Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Zabory przyniosły miastu znaczne zubożenie jego mieszkańców. W 1809 r. Lublin został włączony do Księstwa Warszawskiego, zaś w 1815 stał się częścią Królestwa Kongresowego w zaborze rosyjskim. Po powstaniu listopadowym mieszkańców dotknęły represje, handel podupadł, a cenzura zahamowała rozwój życia kulturalnego. Ożywienie przyniosły dopiero lata 60., kiedy miasto stało się ośrodkiem władzy Rządu Narodowego.

Lublina nie oszczędziła również II wojna światowa. 18 września 1939 r. Niemcy wkroczyli do miasta. W listopadzie rozpoczęły się aresztowania, łapanki, wysiedlenia i egzekucje w więzieniu na Zamku Lubelskim. W 1941 r. rozpoczęto budowę obozu koncentracyjnego na Majdanku. Mieszkających w Lublinie Żydów okupanci zamknęli w getcie obejmującym znaczną część dzielnicy żydowskiej. Rok później większość wywieziono do obozów zagłady w Treblince, Sobiborze i Bełżcu.

W czasie wojny Lublin był ważnym ośrodkiem ruchu oporu. Swoją siedzibę miał tutaj PKWN, Krajowa Rada Narodowa i sztab główny Wojska Polskiego. Przybywali tu również pisarze i uczeni, miasto stało się stolicą tzw. Polski Lubelskiej.

W dobie Polski Ludowej nastąpił gwałtowny rozwój miasta. W Lublinie powstawały uniwersytety, założono także szereg zakładów przemysłowych. Do 1989 r. ludność miasta wzrosła ponad trzykrotnie. Obecnie Lublin jest wiodącym ośrodkiem po prawej stronie Wisły i jednym z największych ośrodków akademickich w Polsce.

Liczba ludności w Lublinie wynosi 339 811 tys. Jest on pod tym względem dziewiątym w kolejności z największych miast w Polsce. Dużą grupą, która nie jest zaliczana administracyjnie do populacji miasta, tworzą studenci uczący się na licznych uniwersytetach. W Lublinie swoje siedziby mają m.in. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Przyrodniczy, Politechnika Lubelska czy Katolicki Uniwersytet Lubelski.

Z Lublinem związanych jest wiele postaci, które odegrały znaczną rolę w polskiej kulturze i historii. Urodził się tutaj między innymi Wincenty Pol - poeta, geograf, uczestnik powstania listopadowego i Wiosny Ludów. Z Lublinem i Lubelszczyzną związane są również losy Bolesława Prusa, który uczył w lubelskiej szkole realnej. Światowe uznanie zyskał również pochodzący z Lublina skrzypek Henryk Wieniawski.

Lublin ma bardzo bogatą tradycję kulturalną. Niepowtarzalnego, wielokulturowego charakteru miasto nabrało za czasów Jagiellonów, kiedy przeżywało swój renesansowy "złoty wiek". Na przestrzeni lat w mieście rozwijały się formy życia kulturalnego - fotografia, kinematografia, prasa, radio, telewizja, kabaret. Lubelszczyzna zajmowała również znaczącą pozycję na mapie literackiej - to właśnie tutaj tworzył Kochanowski, Kraszewski, Kamieńska czy Czechowicz.

Miasto jest największym ośrodkiem naukowo-kulturalnym po wschodniej stronie Wisły. Organizowane są tutaj liczne imprezy kulturalne i festiwale skupiające artystów z całego świata - Carnaval Sztukmistrzów, Jarmak Jagielloński, Europejski Festiwal Smaku. Nawiązują one do wielokulturowego dziedzictwa miasta i odbywają się na otwartej przestrzeni Starego Miasta.

W Lublinie działają również liczne ośrodki kultury, takie jak Akademickie Centrum Kultury, Centrum Spotkania Kultur, Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN", Wojewódzki Ośrodek Kultury. Miasto może się także pochwalić dużą liczbą muzeów i galerii, w tym m.in. Muzeum Lubelskim na Zamku, Muzeum Wsi Lubelskiej, Muzeum Historii Miasta Lublina czy Państwowym Muzeum na Majdanku. Działa tutaj również Teatr Muzyczny, Filharmonia Lubelska im. H. Wieniawskiego i Lubelska Orkiestra Kameralna.

Jeśli chodzi o media, na terenie miasta funkcjonują dwie stacje telewizyjne - TVP 3 i Lubelska TV. Ukazuje się również prasa regionalna - m.in. "Kurier Lubelski", "Dziennik Wschodni", "Nowy Tydzień". Działa też radio - Radio Centrum, Radio Eska, Radio Free, Radio Złote Przeboje oraz Polskie Radio Lublin.

Lublin położony jest na Wyżynie Lubelskiej, w pobliżu granicy między Niziną Środkowoeuropejską, a Wyżynami Polskimi. Początkowo znajdował się on w województwie sandomierskim, a w 1474 r. stał się natomiast stolicą województwa lubelskiego.

Miasto leży w strefie klimatu kontynentalnego wilgotnego. Zgodnie z regionalizacją E. Michny jest on zlokalizowany w pobliżu nałęczowsko-lubelskiej jednostki mezoklimatycznej. Głównym czynnikiem, który wpływa na zmiany pogody w tym obszarze, są fronty atmosferyczne, występujące najczęściej w listopadzie i w grudniu.

Średnia roczna temperatura powietrza wynosi w tym miejscu wynosi od +7 do +8 stopni Celsjusza. Najcieplej jest w lipcu i sierpniu, kiedy średnia temperatura wynosi ok. +19 stopni Celsjusza, najzimniej - w styczniu i lutym, kiedy średnia temperatura jest równa -5 stopni Celsjusza.

Średnia roczna suma opadów wynosi ok. 540 mm. Miesiącem najbardziej obfitym w opady jest lipiec, najuboższym - styczeń. W poszczególnych porach roku opady różnią się intensywnością i okresem trwania.

Najczęstszym kierunkiem występowania wiatrów na terenie Lublina jest południowy zachód oraz zachód. W ciągu roku układ wiatrów ulega zmianom - wczesną wiosną i latem przewaga wiatrów zachodnich jest mniejsza, niż podczas pozostałych miesięcy.

Lublin, podobnie jak inne większe miasta w Polsce, posiada swój mikroklimat. Z uwagi na duże zagęszczenie budynków występuje tutaj zjawisko tzw. ciepłej wyspy. Na temperaturę wpływa również położenie miasta i zróżnicowanie jego terenu.

W architekturze Lublina odnajdziemy wszystkie style architektoniczne obowiązujące w architekturze polskiej: gotyk, renesans, barok, secesję, modernizm czy historyzm. Najbardziej charakterystycznym stylem dla Lublina i Lubelszczyzny jest jednak renesans lubelski. Budowle wykonane w tym stylu charakteryzują się prostym planem, lekkością bryły i bogactwem detali - przede wszystkim listwowych dekoracji sztukatorskich.

Najważniejsze zabytki architektury miasta skoncentrowane są wokół Starego Miasta i Śródmieścia. Jednym z najbardziej popularnych obiektów jest Kaplica Zamkowa, której architektura jest świetnym przykładem przenikania się kultur Wschodu i Zachodu. Inne ważne obiekty na terenie Lublina to między innymi: Brama Krakowska i Brama Grodzka, budynek Trybunału Koronnego i Zamek Lubelski. Warto zwiedzić je razem z przewodnikiem na wycieczce organizowanej przez miejscowe biuro podróży.

Wiele zabytkowych budynków znajduje się również na terenie reprezentacyjnego Placu Litewskiego, na którym obozowała szlachta podczas obrad sejmu lubelskiego, są to m.in. Pałac Lubomirskich (obecnie siedziba uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej) i Pałac Czartoryskich. W Lublinie znajdują się również liczne zabytkowe świątynie, takie jak cerkiew prawosławna czy kościół ewangelicko-augsburski.

Przykładem współczesnej architektury miasta jest Wschodnie Innowacyjne Centrum Architektury projektu Jana Wrana. Budynek został zaprojektowany w ten sposób, by studenci, którzy będą się w nim uczyć, mogli to robić poprzez samo patrzenie na budynek. W tym celu odsłonięto w nim konstrukcję stropów.

Województwo lubelskie to jeden z największych i najważniejszych regionów rolniczych w Polsce. Ważne miejsce w strukturze gospodarczej regionu zajmuje również przemysł wydobywczy - kopalnia węgla kamiennego w Bogdance położona niedaleko Lublina od lat przewodzi stawce najbardziej rentownych kopalń w Polsce. W okolicach Lublina są eksploatowane również złoża ropy naftowej i gazu ziemnego.

Dogodne warunki rozwijania działalności gospodarczej oferują podstrefy ekonomiczne i parki przemysłowe. Na terenie Lublina znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK Mielec. Atutem gospodarki regionu są również liczne ośrodki naukowe - m.in. Lubelski Park Naukowo-Technologiczny.

W Lublinie swoją działalność prowadzi kilkanaście renomowanych firm, takich jak producent produktów ziołowych Herbapol Lublin S.A., producent drzwi Pol-Skone, jeden z największych browarów w Polsce - Perła, wytwórnia makaronów i płatków śniadaniowych Lubella, producent słodyczy Solidarność, a także Lubelskie Zakłady Tytoniowe.

Lublin od 23 lutego 2006 r. jest podzielony na 27 dzielnic administracyjnych: Abramowice, Bronowice, Czechów Południowy, Czechów Północny, Czuby Południowe, Czuby Północne, Dziesiątą, Felin, Głusk, Hajdów-Zadębie, Kalinowszczyznę, Konstantynów, Kośminek, Ponikwodę, Rury, Sławin, Sławinek, Stare Miasto, Szerokie, Śródmieście, Tatary, Węglin Południowy, Węglin Północny, Wieniawę, Wrotków, Za Cukrownią oraz Zemborzyce. W każdej dzielnicy funkcjonuje Rada Dzielnicy, która jest organem uchwałodawczym i Zarząd Dzielnicy, sprawujący władzę jako organ wykonawczy.

Największą dzielnicą są Zemborzyce, utworzone z dawnych Zemborzyc Kościelnych, części Zemborzyc Dolnych i Zemborzyc Podleśnych, Zemborzyc Górnych i Zemborzyc-Kolonii, położone w południowej części miasta. Ich powierzchnia wynosi 25, 65 km2. W dzielnicy dominuje zabudowa domów jednorodzinnych oraz willi. W pobliżu znajdują się również tereny rekreacyjne - Zalew Zemborzycki i las Stary Gaj.

Z kolei pod względem gęstości zaludnienia największą dzielnicą są Rury, leżące w południowo-zachodniej części miasta, obejmujące również osiedle LSM. Dzielnica rozwinęła się na wyżynnych terenach dawnych pól miejskich, swoją nazwę biorąc od rur wodociągowych, które zbudowano wzdłuż folwarków klasztornych na przełomie XV i XVI w. Od początku XX w. była wchłaniana przez zabudowę miejską. Obecnie jej powierzchnia wynosi 2,361 km2.

Lublin graniczy z następującymi gminami: Wólka, Świdnik, Strzyżewice, Niemce, Niedrzwica Duża, Konopnica oraz Jastków.