Dostosowanie szalunków do rodzaju wykopu
Szalunek jest niezbędnym wyposażeniem stosowanym powszechnie podczas wykonywania prac ziemnych w głębokich wykopach. Wykorzystanie go pozwala zabezpieczyć obszar pracy i chronić pracowników przed osuwającą się ziemią. O efektywności decyduje jednak dobór odpowiedniego szalunku do rodzaju wykopu.
Czym jest szalunek i do czego służy?
Bezpośredni kontakt z takimi konstrukcjami jak szalunki mieli wszyscy ci, którzy budowali swoje domy, robili wylewki pod tarasy, albo uczestniczyli w pracach ziemnych w ramach swojego zawodu. Szalunki bywają rozmaite, a ich zasadniczą funkcją jest utrzymywanie kształtu wykopu i zapobieganie osuwaniu się ziemi. W budownictwie szalunki najczęściej stosuje się do wylewania fundamentów, jednak równie popularna jest też konstrukcja wykorzystywana powszechnie w pracach przy rurociągach, instalacjach ziemnych i innych tego typu zadaniach, wymagających wejścia do kilkumetrowego wykopu. Stosowane wówczas szalunki nieco różnią się od tych przeznaczonych do wylewek, bowiem nie tylko są bardziej wytrzymałe, specjalnie skonstruowane z odpowiednio dobranych materiałów, ale też wyposażone w rozpory, które powodują utrzymywanie się ścian w odpowiednich miejscach.
Szalunek a głębokość wykopu
Wybór szalunku ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa pracowników w wykopie oraz dla realizowanych zadań. Biorąc pod uwagę zasadę działania takiej konstrukcji, która musi znosić napór sporej ilości sypkiego gruntu, ważne jest jego dostosowanie do obciążeń, jakie ma wytrzymywać. Im głębszy wykop, tym większa ilość napierającej ziemi i tym samym konieczność zniesienia większego nacisku. W związku z tym firmy takie jak AG Szal. A. Golonka, specjalizujące się w produkcji szalunków do zabezpieczania wykopów, oferują produkty o różnej konstrukcji i różnych parametrach. W praktyce ważna jest przede wszystkim grubość blatów, ale również ich budowa, odporna na działanie sił zewnętrznych i sprzyjająca utrzymaniu ich na określonej pozycji bez ryzyka pękania. W praktyce stosuje się na przykład szalunki z blatami o grubości 60-87 mm w wykopach o głębokości od 2 do 3,4 m. Im głębszy wykop, tym grubsze ścianki szalunku.
Obliczanie wymaganych parametrów szalunku
Dobór odpowiedniego szalunku nie zależy jedynie od głębokości wykopu, bowiem każdy grunt, zależnie od jego składu, wywołuje inny nacisk na płyty. Producenci takich konstrukcji dodatkowo muszą brać pod uwagę ten czynnik, opatrując swoje produkty wskazaniami wytrzymałościowymi. Określenie ich wymaga zastosowania specjalistycznych obliczeń. Zgodnie z zasadami geologii im bardziej spoisty grunt tym mniejsza siła parcia na płyty. Oznacza to, że wykopy w terenie skalistym będą potrzebowały słabszego zabezpieczenia niż takie same wykopy w piaszczystej glebie. Duży nacisk powoduje też grunt wodonośny, uważany za najtrudniejszy i najbardziej problematyczny. Obliczaniem siły nacisku, szczególnie w sytuacji budowania na terenach o dużym zagrożeniu, zajmują się specjaliści z dziedziny geologii oraz inżynierowie. Producent często też zamieszcza specjalne tabele pozwalające na dobranie odpowiedniego szalunku do konkretnych prac.
