Narzędzia medyczne. Jakie standardy muszą spełniać?

„Po pierwsze nie szkodzić” (łac. primum non nocere). To jedna z naczelnych maksym obowiązujących w medycynie. Dotyczy ona nie tylko działań lekarzy i innych osób należących do personelu szpitala, kliniki czy przychodni, ale też stosowanego przez nich sprzętu. Musi on więc być tak wykonany, by w rękach odpowiednio wykwalifikowanego specjalisty stanowił narzędzie niesienia pomocy potrzebującym, a nie źródło potencjalnego ryzyka.

Ryzyko to może wiązać się między innymi z zakażeniem pacjentów bądź personelu medycznego lub wywołaniem u nich reakcji alergicznej, a także przypadkowym uszkodzeniem mechanicznym tkanek, przede wszystkim w związku z niemożnością swobodnego i zarazem precyzyjnego zastosowania danego narzędzia przez operatora.

Atesty i certyfikaty

Aby rzeczone ryzyko ograniczyć, wyrób artykułów medycznych podlega ścisłej kontroli i certyfikacji zgodnie ze standardami bezpieczeństwa i normami wyznaczanymi przez uprawnione do tego organizacje branżowe. O spełnieniu wyśrubowanych wymogów świadczyć mogą atesty CE czy ISO, aprobaty środowiska medycznego czy wpis na listę produktów dopuszczonych do użytkowania przez Polski Urząd Rejestracji Wyrobów Medycznych i Biobójczych.

Materiał wykonania

Jednym z najistotniejszych parametrów jest materiał, z jakiego wykonane zostały narzędzia. Nie może on wywoływać alergii ani oddziaływać magnetycznie na aparaturę medyczną, powinien być za to odporny na korozję i chemiczne działanie preparatów wykorzystywanych w trakcie zabiegów. Warunki te spełnia wysokiej jakości stal nierdzewna, w niektórych przypadkach dodatkowo utwardzana wkładką z tzw. spiekanego węglika wolframu. Pincety, nożyczki, igłotrzymacze i inne akcesoria z tym komponentem oznacza się pozłacanymi tytanowo końcówkami rękojeści, a nabyć je można m.in. w sklepie internetowym Medinstruments.pl.

Sterylność

Oczywistym jest, że narzędzia medyczne muszą być wyrobem jałowym, a więc produkowanym w sposób eliminujący szkodliwe drobnoustroje. Jeśli do czynienia mamy zaś z narzędziami wielokrotnego użytku, muszą one cechować się nie tylko odpowiednim stopniem trwałości, ale też być łatwe w czyszczeniu, dezynfekcji i sterylizacji różnymi metodami (m.in. tlenkiem etylenu, parą czy gorącym powietrzem).

Ergonomia projektu i konstrukcji narzędzi

Nie mniej ważnym, choć trudniejszym do uchwycenia dzięki atestom i standaryzacji aspektem jest ergonomia narzędzi medycznych. Powinny być one zaprojektowane tak, by ich stosowanie było możliwie komfortowe. Lekkość i stabilność w dłoni przy różnych kątach nachylenia sprzyjają precyzji wykonywanych czynności, elementy antypoślizgowe pozwalają zaś na bezpieczne użycie w warunkach wilgotności lub rękawiczkach ochronnych. Płynność ruchu nożyczek z kolei często zoptymalizowana zostaje dzięki ich naoliwieniu, natomiast zmatowienie powierzchni tych oraz innych instrumentów medycznych zapobiega pojawianiu się świetlnych refleksów, które mogłyby zaburzać ostrość widzenia u osoby przeprowadzającej operację czy zabieg.