Zachowek – komu i kiedy się należy?
Zachowek jest świadczeniem, które przysługuje zstępnym zmarłego, którzy nie zostali wyróżnieni w testamencie, a w przypadku dziedziczenia ustawowego otrzymaliby część spadku. Chcesz dowiedzieć się, komu i kiedy przysługuje zachowek? Sprawdź, kto ma prawo do zachowku i kiedy można ubiegać się o uzyskanie świadczenia po zmarłym.
Komu przysługuje zachowek?
Zachowek ma na celu ochronę tzw. spadkobierców ustawowych w przypadku, gdy zostali oni pominięci w testamencie zmarłego. Pokrzywdzeni spadkobiercy mają prawo do ochrony na podstawie przepisów o zachowku – mogą oni domagać się zapłaty określonej sumy pieniężnej od osób, które spadek otrzymały. Zachowek rekompensuję ekonomiczny interes pokrzywdzonego, jednak z jego tytułu nie można żądać wydania przedmiotów mających wartość majątkową.
Prawo do zachowku przysługuje zstępnym spadkodawcy. Są to:
- dzieci spadkodawcy
- wnuki prawnuki spadkodawcy
- rodzice spadkodawcy
- małżonek spadkodawcy
Należy jednak podkreślić, że wyżej wymienione osoby są uprawnione do zachowku jedynie pod warunkiem, że byłby one w danym wypadku powołane do spadku z ustawy. Oznacza to, że rodzice spadkodawcy są uprawnieni do zachowku tylko wówczas, gdy zmarły nie pozostawił zstępnych mogących po nim dziedziczyć. Z kolei wnuki mogą dziedziczyć, gdy ich rodzice zmarli przed spadkodawcą.
Kiedy nie przysługuje zachowek?
Zachowek nie przysługuje osobom spoza wymienionego kręgu, a także:
- osobom, które zostały wydziedziczone w testamencie
- osobom, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia
- osobom, które zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedzictwa
- spadkobiercom, którzy odrzucili spadek
- małżonkowi, który w czasie śmierci zmarłego był z nim w separacji lub przeciwko któremu spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu z jego winy
Czy rodzeństwo spadkodawcy ma prawo do zachowku?
Przepisy jako osoby uprawnione do zachowku wskazują dzieci, małżonka, rodziców oraz wnuki zmarłego. O zapłatę świadczenia nie może wystąpić rodzeństwo spadkodawcy, które w określonych sytuacjach (np. w przypadku braku testamentu) dziedziczyłoby ustawowo.
Kiedy należy się zachowek po rodzicach?
Zachowek przysługuje wówczas, gdy osoba do niego uprawniona nie otrzymała należnej jej części majątku w drodze dziedziczenia, w postaci zapisu lub poprzez zaliczaną do spadku darowiznę. Jeśli osoby uprawnione do zachowku nie uzyskały całości należnego im majątku, mają one prawo do roszczenia o jego uzupełnienie, czyli zapłaty różnicy między wartością należnego im zachowku a wartością majątku, który otrzymali.
Dziedziczenie testamentowe a zachowek
Prawo spadkowe przyznaje pierwszeństwo dziedziczenia osobom, które zostały wyróżnione w testamencie. Może się więc okazać, że zmarły przekazał swój majątek osobom spoza rodziny, pomijając tym samym swoich najbliższych. Zstępni spadkodawcy mogą ubiegać się o część majątku, która przypadłaby im wówczas, gdy dziedziczyliby ustawowo. Pomóc może w tym nam sprawdzony adwokat.
Testament notarialny a prawo do zachowku – czy testament może mieć wpływ na prawo do zachowku?
Jeśli w testamencie notarialnym osoba została wydziedziczona, nie będzie miała ona prawa do otrzymania zachowku.
Kiedy można ubiegać się o zachowek?
O zachowek można ubiegać się po ogłoszeniu testamentu, zarówno na drodze ugody, jak i podczas postępowania sądowego. Pamiętajmy jednak, że roszczenie z tytułu zachowku przedawnia się w ciągu 5 lat od daty ogłoszenia ostatniej woli zmarłego lub - w przypadku braku testamentu – od daty śmierci spadkodawcy.
