Weksle - czym charakteryzuje się ta forma zabezpieczenia i realizacji wierzytelności

Weksle to sposób zabezpieczenia wierzytelności, który w zmienionej formie towarzyszy ludzkości od czasów średniowiecza. Niestety system ten wciąż dla wielu osób jest sporą niewiadomą, chociaż zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby prywatne, korzystają z weksli regularnie. Dlatego też dobrze wiedzieć, na czym polega instytucja weksli i jakie niesie ona za sobą konsekwencje.

Czym są weksle i jakie są ich rodzaje

Weksel to pojęcie dość popularne, które może pojawiać się w wielu umowach
np. w przypadku umów kredytowych, jako jedna z opcji zabezpieczenia kredytu. Jest to bowiem papier wartościowy, stanowiący rodzaj zabezpieczenia, w którym jedna strona zobowiązuje się bezwarunkowo do zapłaty określonej kwoty (suma wekslowa) w ustalonym terminie, na rzecz drugiej strony. Warto przy tym pamiętać, że tego typu papiery wartościowe mogą pełnić kilka podstawowych funkcji:

• kredytowa - weksel wystawiony w celu odroczenia terminu płatności za towar lub usługę,
• płatnicza - weksel stanowi formę zapłaty za zakupiony towar lub usługę,
• gwarancyjna – jako zabezpieczenie zobowiązania pieniężnego,
• obiegowa - prawa z weksla mogą być przenoszone na inne osoby (na w drodze indosu),
• refinansowa - pozwalając posiadaczowi weksla na uzyskanie sumy wekslowej (pomniejszonej różnego rodzaju prowizje, np. banku).

Dodatkowo w zależności od tego, kto będzie zobowiązany do uregulowania należności wynikającej z weksla, wyróżnić można weksle własne (sola) i weksle trasowane (trata).
W przypadku weksli własnych mamy tu do czynienia z papierem wartościowym zawierającym bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy weksla do zapłacenia remitentowi określonej sumy pieniężnej w danym miejscu i czasie. Jeśli chodzi o weksle trasowane to stanowią one polecenie gdzie pojawiają się trzy osoby: wystawca weksla trasowanego (trasant), osoba, która ma zapłacić sumę podaną w wekslu (trasat) oraz remitent, któremu ta suma ma być wypłacona, przy czym weksel trasowany staje się pełnowartościowym papierem w obrocie z chwilą jego przyjęcia. Istnieje również dokument określany mianem weksla in blanco, w którym celowo brak jest danych wymaganych dla ważności weksla (najczęściej sumy wekslowej). Papiery tego typu zabezpieczają z reguły wykonanie umowy,
a co za tym idzie jeśli dłużnik (wystawca weksla in blanco) nie wywiąże się z umowy, to wierzyciel będzie mógł wypełnić weksel na kwotę zadłużenia i dochodzić jej spłaty na drodze sądowej. Warto przy tym pamiętać, że kiedy wszystkie elementy weksla in blanco zostają uzupełnione, to staje się on wekslem zwykłym.     
Planując skorzystać z instytucji weksla należy pamiętać, że w określonych przypadkach niezbędne może okazać się sporządzenie protestu weksli.          

Czym są protesty wekslowe     

     
Protest wekslowy jest to czynność notarialna, jak również dokument urzędowy sporządzony przez notariusza, np. Kancelaria Notarialna Renata Greszta, Joanna Barańska-Pastuszko Notariusze s.c., który warunkuje zwrotne poszukiwanie, czyli dochodzenia sumy wekslowej oraz świadczeń ubocznych od poprzedników posiadacza weksla, wymienionych w wekslu, jeśli dojdzie do odmowy przyjęcia lub spłaty weksla przez głównego dłużnika wekslowego lub w przypadku innych okoliczności ograniczających prawdopodobieństwo zapłaty sumy wekslowej. Sporządzenie protestu jest warunkiem koniecznym dla możliwości dochodzenia należności od indosantów (ale nie od trasata, czy od wystawcy weksla własnego). Dokument ten to akt publiczny sporządzany przez notariusza, zgodnie z art. 85 prawa wekslowego, na odwrocie weksla lub na osobnej karcie połączonej z wekslem. Protest wekslowy zawiera między innymi:

• dane osoby żądającej protestu oraz osoby, wobec której dokonuje się protestu,

• stwierdzenie, że osoba wobec której skierowany jest protest nie dopełniła swoich obowiązków,

• miejsce i dzień, w którym dokonano wezwania do spłaty weksla lub próbowano go dokonać,

• informację o ilości egzemplarzy weksli.

Warto przy tym pamiętać, że obecnie jednak protesty wekslowe wystawiane są stosunkowo rzadko, co wynika z faktu, iż wiele weksli posiada klauzulę „bez protestu”.