W jakich przypadkach można ograniczyć władzę rodzicielską?
Ograniczenie władzy rodzicielskiej to poważna ingerencja w życie rodziny. Nie jest to jednak arbitralna decyzja, ale konieczność wynikająca z niezbędnego dbania o dobro dziecka. Istnieje kilka okoliczności, które mogą uzasadnić ograniczenie uprawnień rodzica. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze przypadki oraz analizujemy przepisy prawne i orzecznictwo sądowe.
Przyczyny ograniczenia władzy rodzicielskiej
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym, ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić w sytuacji, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że wykonywanie przez rodziców swoich praw i obowiązków względem dziecka nie gwarantuje jego dobrego rozwoju. Przyczynami takiego stanu rzeczy mogą być zarówno okoliczności obiektywne, jak i subiektywne.
Do pierwszych zaliczamy przede wszystkim nadużywanie przez rodziców alkoholu lub innych używek oraz sytuacje, kiedy dorośli mają problemy z prawem. W takich przypadkach nawet jeśli sami rodzice deklarują chęć zmiany swojego stylu życia, sąd może uznać, że dobro dziecka wymaga ograniczenia ich wpływu na jego życie.
Wśród okoliczności subiektywnych wymienić można natomiast brak należytej troski o dziecko, zaniedbywanie jego potrzeb oraz wyraźne niewłaściwe działania mające negatywny wpływ na jego rozwój, takie jak przemoc fizyczna, psychiczna czy seksualna. W ocenie wymiaru sprawiedliwości liczy się tu przede wszystkim dobro dziecka, które jest nadrzędną wartością konstytucyjną.
Procedura ograniczenia władzy rodzicielskiej
Orzeczenie ograniczenia władzy rodzicielskiej może zostać wydane tylko na wniosek osoby uprawnionej. Taką osobą może być drugi z rodziców, opiekun prawny dziecka, a nawet samo dziecko, jeśli ukończyło już 13 lat. Co ważne, ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić także z urzędu, na podstawie informacji uzyskanych przez sąd np. od policji czy innych organów.
Proces ograniczenia władzy rodzicielskiej rozpoczyna się od wniosku do sądu rodzinnego, który powinien zawierać uzasadnienie żądania oraz dowody potwierdzające zarzuty. Dlatego wiele osób korzysta z pomocy prawnej np. Kancelarii Radcy Prawnego Karolina Przeniosło-Majka. W toku postępowania sąd zbada zarówno sytuację materialną rodziny, jak i relacje pomiędzy poszczególnymi jej członkami.
Czasowe ograniczenia władzy rodzicielskiej
Ograniczenie władzy rodzicielskiej nie musi mieć charakteru stałego. Sąd może orzec czasowe ograniczenie uprawnień rodzica, które trwa np. do momentu wyeliminowania negatywnych czynników wpływających na życie dziecka. Można także wystąpić z wnioskiem o przywrócenie pełnej władzy rodzicielskiej po określonym czasie lub po spełnieniu przez rodziców określonych warunków. Jest to jednak kwestia rozpatrywana indywidualnie.
