Split – starożytne miasto cesarza Dioklecjana

Nadmorska promenada, olbrzymi port, w którym cumują luksusowe statki a przede wszystkim – zabytkowe ruiny pałacu Dioklecjana wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Split – stolicę Dalmacji i drugie co do wielkości miasto w kraju – z pewnością warto odwiedzić. Sprawdź nasz przewodnik, poznaj historię tego niezwykłego miejsca i dowiedz się, jakie zabytki koniecznie musisz tutaj zobaczyć.

Historia na wyciągnięcie ręki

Zanim w Splicie powstał słynny pałac Dioklecjana, od kilkuset lat funkcjonowała na tym terenie osada założona przez greckich kolonistów – Aspalathos. Gdy podbili ją Rzymianie, zmienili nazwę na Spalatum, a w latach 295-305 na rozkaz cesarza Dioklecjana wybudowali ogromny pałac – rezydencję władcy i miejsce zamieszkania jego służby i podwładnych. Do jego wykonania użyto kamienia pochodzącego z wyspy Brać a także włoskich i greckich marmurów.

Po śmierci Dioklecjana pałac przeszedł pod władanie Bizancjum, a następnie plemion Słowian i Awarów. Rodzące się dookoła niego miasto istotnie wpłynęło na rozwój ekonomiczny i znaczenie portu handlowego. W 1069 r. Split został włączony do Chorwacji. W następnych latach przejmowany był przez Węgrów, Wenecjan a następnie Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców oraz Jugosławię. Dopiero w 1991 r. miasto wróciło do niepodległej Chorwacji.

Split to miejsce, w którym historia jest dosłownie na wyciągnięcie ręki. Zwiedzając słynny pałac, możemy przenieść się w czasie i wyobrazić sobie, jak kiedyś wyglądało to niezwykłe miejsce. Ruiny w 1979 r. wraz z historycznym centrum miasta wpisano na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Co zobaczyć w Splicie?

Split to skarbnica drogocennych zabytków. Najważniejszym z nich jest pałac Dioklecjana, zaplanowany na wzór castrum romanum - warowanego obozu rzymskiego - o wymiarach 214x175 m. Wewnątrz pałacu przebiegały dwie prostopadłe ulice, które kończyły się czterema bramami: Złotą, Srebrną, Brązową oraz Żelazną. Przy skrzyżowaniu głównych ulic znajdował się dziedziniec - dziś jedno z najlepiej zachowanych miejsc. 

Z dziedzińca można obecnie przejść do okrągłego westybulu i katedry św. Dujama, zbudowanej na miejscu cesarskiego mauzoleum. Ta najważniejsza świątynia w mieście jest wizytówką Splitu. Jeśli zdecydujemy się na jej zwiedzanie, koniecznie musimy zobaczyć widok, który rozciąga się ze szczytu dzwonnicy. Niedaleko katedry znajduje się baptysterium - dawna świątynia Jowisza. 

Możemy się również zdecydować na zwiedzanie dawnych dolnych komnat, które tworzą ciąg malowniczych piwnic z kamiennymi łukami, w których funkcjonują liczne sklepiki z pamiątkami. 

Obecnie w obrębie pałacowych murów stoi ponad 200 budynków, zamieszkanych przez mieszkańców Splitu. Znajdują się tutaj również sklepy, kawiarnie, restauracje i muzea. Na zachód od muru warto zobaczyć plac Voćni Trg i zatrzymać się w jednej z kawiarenek na zimną kawę. Będąc w tym miejscu, warto zwrócić uwagę na wnoszącą się w pobliżu Wieżę Wenecką - pozostałość po średniowiecznych fortyfikacjach miasta. Innym znanym placem jest Narodni Trg. Znajdziemy na nim gotycki ratusz i przepiękny renesansowy pałac rodziny Karepić. Na rogu placu mieści wzniesiony w średniowieczu i przebudowany w XIX w. się pałac Ciprianis, w którym obecnie znajduje się hotel.

Jeśli na zwiedzanie miasta mamy więcej niż jeden dzień, warto przejść się na wzgórze Marjan, liczące 178 m. Z jego szczytu rozciąga się przepiękny widok na miasto. Obok dawnego cmentarza żydowskiego znajdziemy taras widokowy - Prva Vidilica Na Marjanu. Innym ciekawym miejscem, które warto zobaczyć podczas dłuższego pobytu w Splicie, są ruiny dawnej Salony (obecnie Solin), gdzie możemy obejrzeć pozostałości amfiteatru, bazyliki, pałacu biskupów i nekropolii. Wstęp na teren ruin jest płatny.

Nie tylko zabytki

Będąc w Splicie, warto spędzić wieczór w jednej z restauracji ulokowanych na słynnej promenadzie Riva. To właśnie tutaj toczy się życie towarzyskie miasta. Siedząc przy stoliku, będziemy mieć widok zarówno na port i luksusowe jachty i promy, jak i na część zabytkowych murów.

Fani serialu "Gra o Tron" mogą wykupić w biurze podróży wycieczkę śladami miejsc, które pojawiły się w tej słynnej produkcji. W serialu możemy zobaczyć m.in. podziemia pałacu Dioklecjana, które były pomieszczeniem tronowym Daenerys.

Po zwiedzaniu warto również zrelaksować się na jednej z plaż. Na wschód od portu znajduje się piaszczysta plaża Bačvice, a kawałek dalej - plaża Ovčice. Im dalej od centrum miasta, tym więcej plaż żwirowych. Na zachód od portu warto wybrać się na plażę Ježinac. Wszystkie miejsca posiadają pełną infrastrukturę - znajdziemy tam plażowe bary, leżaki do wynajęcia itp.

Jak dojechać do Splitu?

Do Splitu bardzo łatwo dojechać samochodem. Od Warszawy miasto dzieli około 1400 km. Wjeżdżając do miasta, najlepiej kierować się na przystań promową - w ten sposób łatwo dojedziemy do centrum. Problemem może okazać się jedynie miejsce do parkowania. Jeśli nie przeszkadza nam spacer, możemy skorzystać z parkingu przy jednej z galerii handlowych, poza zabytkowym obszarem miasta.

Do miasta możemy się również dostać promem. Split jest największym węzłem komunikacji promowej w Chorwacji. Możemy z niego popłynąć m.in. na Brać, Hvar czy Vis a także do Włoch. Promy kursują kilka razy dziennie. 

Jeśli zależy nam na wygodzie, postawmy na lot samolotem. Międzynarodowy port lotniczy znajduje się około 20 kilometrów od centrum miasta. Odlatują z niego samoloty do kilkudziesięciu krajów, w tym Polski. Bezpośrednie połączenie lotnicze z Warszawy do Splitu oferują też tanie linie lotnicze.