Renowacja obiektu zabytkowego – jak przywrócić jego dawny blask.
Stare kamienice lub pałacyki, nazywane często budynkami z duszą, to, po latach zaniedbań, coraz częściej atrakcyjne inwestycje, które odpowiednio traktowane potrafią przynieść wiele korzyści, zarówno właścicielowi nieruchomości, jak i przyszłym użytkownikom. Niemniej jednak większość tego typu obiektów jest w opłakanym stanie, a ich modernizacja i remont to przedsięwzięcie bardzo złożone, wymagające przestrzegania wielu norm prawnych.
Renowacja budynku zabytkowego zgodnie z prawem
Bycie właścicielem zabytkowego dworku, kamienicy lub pałacyku z jednej strony nobilituje, a z drugiej wiąże się z tym faktem wiele różnego rodzaju obowiązków. Przede wszystkim budynek o charakterze zabytkowym powinien być chroniony przed zmianami architektonicznymi, a wszelkie prace remontowe i konserwacyjne muszą być prowadzone ze szczególną dbałością o historyczne detale, a co a tym idzie bez zgody konserwatora nie wolno nam dokonać żadnych przeróbek, rozbudowy ani, tym bardziej, rozbiórki zabytkowego obiektu. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zabytkiem określamy nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością oraz stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Ustawa określa także przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, zasady programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich, a także robót budowlanych przy zabytkach oraz organizację organów ochrony zabytków. Niemniej jednak każdy zarządca mający pod sobą zabytkowy budynek, ma obowiązek zgłosić się po zezwolenie konserwatora w sprawie większości planowanych prac. Uzyskanie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie robót budowlanych stanowi jeden z warunków otrzymania pozwolenia na budowę. Działanie na własną rękę mogłoby przyczynić się do nałożenia kary na właściciela.
Renowacja, przebudowa czy konserwacja
Zabytkowe budynki są bardzo często w tak opłakanym stanie, że przywrócenie im blasku to naprawdę ogromne wyzwanie, dlatego też należy zlecać to doświadczonym i sprawdzonym firmom, świadczącym usługi renowacyjne oraz konserwacyjne, takim jak Stolar-Hut sp.j. Hutyra, z miejscowości Ujsoły k/Żywca. Warto przy tym pamiętać, że prace tego typu nie ograniczają się jedynie do wyczyszczenia zabrudzeń i zabezpieczenia powierzchni. Jeśli mamy do czynienia np. z wybrakowanymi elementami dekoracyjnymi, potrzebna bywa ich rekonstrukcja. Dotyczyć to może wielu różnych elementów i w niektórych przypadkach obejmuje również działania takie jak rekonstrukcja zabytkowej stolarki okiennej i drzwiowej, gdyż niedopuszczalne jest wymienianie w budynkach historycznych okien na współczesne o innym podziale, z materiałów niezgodnych z historycznymi np. PVC. Niemniej jednak przywracanie dawnej świetności budynkom zabytkowym może przyjmować różnorodne formy.
W zależności od podejmowanych działań wyróżnić można:
- konserwację zabytków – obejmującą zespół stałych i systematycznych działań mających na celu utrzymanie obiektu zabytkowego w dobrym stanie technicznym oraz zachowanie jego wartości historycznych i architektonicznych,
- renowację - czyli proces odnowienia, przywrócenia stanu poprzedniej świetności obiektu,
- modernizację, adaptację i przebudowę - to pojęcia obejmujące różnego rodzaju prace remontowo – budowlane, uzupełnione wprowadzeniem nowych, lepszych, sprawniejszych, a nawet dodatkowych elementów wyposażenia, podnoszących komfort lub przebudowę budynku w celu nadania mu innych niż dotąd funkcji użytkowych (np.: na cele gospodarcze, społeczne, kulturowe), przy zachowaniu walorów historycznych i architektonicznych,
- rozbiórkę – na którą uzyskanie zgody jest praktycznie niemożliwe. Od tej zasady są jednak wyjątki. Warunkiem dokonania legalnej rozbiórki jest wykreślenie danego obiektu z rejestru zabytków. Może nastąpić to w przypadku gdy uległ on zniszczeniu powodującemu utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej oraz gdy jego wartość, stanowiąca podstawę wpisu do rejestru, nie została potwierdzona
w nowych ustaleniach naukowych.
Renowacja budynków zabytkowych to skomplikowany i pracochłonny proces. Warto jednak podejmować tego typu inicjatywy oraz działania przywracające zabytkom dawny blask, myśląc także o kolejnych pokoleniach, które będą mogły cieszyć się tym co pozostawimy im po sobie.
