Przedawnienie w sprawach o roszczenia majątkowe
Roszczenie, czyli prawo do żądania określonego zachowania lub zaniechania określonego zachowania, podlega przedawnieniu. Wynika to z założenia ustawodawcy, iż prawa, których nie dochodzi się przez długi czas, nie powinny korzystać z ochrony prawnej. W przypadku roszczeń cywilnych okres przedawnienia co do zasady wynosi dziesięć lat. Istnieją jednak liczne wyjątki od tej reguły.
Przedawnienie roszczeń majątkowych
Obowiązujące przepisy kodeksu postępowania cywilnego przewidują możliwości dochodzenia wymagalnej należności w trybie postępowania sądowego. Pozew o zapłatę składany jest najczęściej w przypadku niewykonanych zobowiązań z tytułu umowy najmu lub sprzedaży. Jednocześnie też polskie prawo ustanawia, że wszystkie roszczenia majątkowe podlegają przedawnieniu. Co do zasady następuje ono po upływie dziesięciu lat. Wyjątkiem są tu świadczenia okresowe (na przykład z tytułu najmu czy dzierżawy) oraz roszczenia majątkowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Te przedawniają się w terminie trzech lat. Ponadto przepisy szczególne mogą przewidywać krótsze terminy przedawnienia, jak ma to miejsce w przypadku roszczeń z umowy przedwstępnej.
Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się w dniu wymagalności roszczenia, którym może być dzień następny po uprawomocnieniu się wyroku lub po dniu wyznaczonym jako termin zapłaty faktury. Zauważyć należy przy tym, że roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawniają się zawsze po upływie dziesięciu lat niezależnie od terminu przewidzianego dla tego typu roszczeń. Wyjątek ponownie stanowią tu roszczenia o świadczenia okresowe należne w przyszłości – trzyletni okres przedawnienia obowiązuje również w sytuacji zasądzenia przez sąd. Natomiast w przypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem zabronionym przedawnienie następuje z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, ale nie później niż po dziesięciu latach od dnia zdarzenia.
Zmiana i przerwanie przedawnienia
Istotną kwestią w zakresie spraw o zapłatę wierzytelności jest to, że strony nie mogą umownie zmienić terminów przedawnienia. Istnieje jednak możliwość zgodnego przedłużenia przez strony terminu spełnienia świadczenia, co w konsekwencji powoduje odsunięcie terminu przedawnienia. Natomiast zgodnie z regulacjami zwartymi w kodeksie cywilnym okres przedawnienia zaczyna biec na nowo po uznaniu roszczenia. Możliwe jest także zrzeczenie się prawa do korzystania z zarzutu przedawnienia, nie jest ono bowiem brane pod uwagę przez sąd z urzędu. Taka możliwość pojawia się jednak dopiero wówczas, gdy upłynął termin przedawnienia.
Właściwym rozwiązaniem w przypadku toczonej sprawy o zapłatę należności jest uzyskanie pomocy prawnej. We Wrocławiu usługi z zakresu dochodzenia roszczeń prowadzi adwokat Jan Najmowicz. Bieg przedawnienia może zostać bowiem przerwany poprzez podjęcie każdej czynności przed sądem lub innym właściwym organem w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia czy zabezpieczenia roszczenia. Dzieje się tak też w przypadku wszczęcia mediacji pod nadzorem sądu lub zawezwania próby ugodowej. W każdej z wymienionych sytuacji bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo po zakończeniu postępowania. Fakt przedawnienia zawsze stanowi zarzut dla strony pozwanej, zatem jego wykorzystanie lub odsunięcie w czasie ma duże znaczenie dla przebiegu postępowania, co należy brać pod uwagę.
