Prezent dla niego – jak wybrać dobre whisky?
Polacy piją coraz więcej whisky. Po ten egzotyczny trunek sięgają chętnie z kilku przyczyn: rośnie zawartość portfeli rodaków, co pozwalają na degustację alkoholi z całego świata, picie whisky kojarzy się ze swobodą, otwartością i luzem, pijący postrzegany jest jako niepozbawiony fantazji człowiek sukcesu, wreszcie whisky jest swego rodzaju narzędziem do stworzenia własnego wizerunku. I to zarówno ta pita, jak i ta ofiarowywana w prezencie. Dziś zastanawiamy się, jaką whisky dać facetowi na prezent.
Dobra whisky: skąd pochodzi?
Dobra whisky kojarzy się przeciętnemu smakoszowi ze Szkocją. Ale nie tylko Szkocja jest producentem whisky. Znane o cenione na świecie alkohole tego typu produkuje również Irlandia (dla odróżnienia nazywając je whiskey, produkuje się tam od VII w. n.e. i najprawdopodobniej jest ojczyzną tego alkoholu), Kanada, ale też Japonia, Tajwan, Indie, Szwecja, Austria czy Stany Zjednoczone. Każdy z tych trunków ma nieco inną recepturę, inny proces produkcyjny, będzie więc różnić się barwą, aromatem, smakiem i ceną.
Kupując whisky na prezent trzeba mieć w tym alkoholu choć trochę rozeznania, bo poszczególne kraje oferują dosyć charakterystyczny napitek, a do tego występuje tu mnóstwo podziałów na regiony, gatunki, podgatunki itd. W samej Szkocji odnajdziemy kilka regionów szczycących się produkcją „tej jedynej” Scotch whisky. Są to: rejony Speyside, Campbeltown, Islay i inne wyspy Szkocji, Highlands i Lowlands. W innych krajach również znajdziemy większe i mniejsze destylarnie. I bez degustacji łatwo o zawrót głowy! Kupując facetowi dobrą szkocką warto jest sprawdzić, który region chętnie wybiera i poszukać odpowiedniego gatunku. Nie znajdziemy go raczej w sklepach monopolowych, prędzej w specjalistycznych salonach typu Dom Whisky.
Whisky i rodzaj destylatu
Świadomi miłośnicy i amatorzy whisky dzielą się na dwie grupy: zwolenników single malt oraz blended whisky. Czym się różnią? Podstawą jest tutaj smak pochodzący od rodzaju zastosowanego destylatu. Single malt to destylat pochodzący z jednej destylarni i sporządzony przy użyciu jednego rodzaju słodu (zazwyczaj jęczmiennego, ale też żytniego). By go uzyskać, potrzebna jest wysoka znajomość procesu warzenia whisky; wiedza ta niezbędna jest, by uzyskać określony bukiet aromatów i smaków (np. poprzez suszenie słodu powietrzem ze spalania torfu oraz dojrzewanie w beczkach przynajmniej trzy lata). Z kolei blended (znana też jako blend) to przynajmniej dwa destylaty single malt kupażowane, czyli mieszane ze sobą do uzyskania określonych cech. Blend może zawierać tylko whisky słodowe (jęczmienne), może mieć dodatek whisky żytniej, kukurydzianej czy nawet spirytusu. Wszystko to, by uzyskać jak najbardziej oryginalny smak i aromat, Taka metoda kompozycji trunku pomaga w stworzeniu końcowego produktu, jest również szybsza w przeprowadzeniu procesu.
Oczywiście na smak, aromat i kolor whisky ma wpływ dużo więcej czynników. Liczy się m.in. rodzaj jęczmienia (oraz innych zbóż) i zastosowanego słodu, pochodzenie wody, sposób fermentacji, rodzaj zastosowanych alembików (aparatura do destylacji), ilość destylacji, sposób i długość leżakowania oraz rodzaj zastosowanych beczek. Whisky często leżakuje w beczkach po innych trunkach, wtedy poza garbnikami z drewna do trunku trafiają również składowe z innych alkoholi, co wzbogaca aromat i bukiet smakowy. Do leżakowania wykorzystuje się dębowe beczki po bourbonie, sherry, porto, maderze, calvadosie i innych. Trunki powstałe w USA leżakują w surowych, ale opalanych wcześniej wewnątrz beczkach, trunek filtruje się też przez węgiel drzewny.
Whisky czy whiskey?
Gdzie tkwi sekret tej mylącej nieco pisowni nazwy trunku? Podpowiedzią jest pochodzenie alkoholu, a co za tym idzie – odmienny skład i inny proces produkcyjny. Whisky to trunek produkowany na modłę szkocką, przy użyciu słodu jęczmiennego, podwójnie destylowany, zwykle z aromatem i smakiem pochodzącym z opalania jęczmienia torfem. Whiskey jest w typie irlandzkim – potrójnie destylowana, łagodniejsza i beztorfowa. By nieco jeszcze skomplikować ten podział trzeba wiedzieć, że whiskey to również alkohole wyprodukowane w USA i zawierające dodatek kukurydzy, filtrowane przez węgiel drzewny. Jeżeli whiskey dodatkowo pochodzi z hrabstwa Bourbon lub jest leżakowana przynajmniej dwa lata na terenie stanu Kentucky, to nazwiemy ją bourbonem.
Jak zatem kupić dobre whisky? Najlepiej spytać osobę obdarowywaną o preferencje, szczególnie, jeśli jest smakoszem, a nawet koneserem tego trunku. Jeśli po prostu lubi czasem sączyć ten alkohol, to zwracajmy uwagę na szczegóły. Single malt jest raczej kosztownym alkoholem, niektóre gatunki występują w limitowanych edycjach lub wersjach kolekcjonerskich – po latach nabierają wartości. Single malty mają często wyrazisty, torfowo-dymny smak i aromat, nie przypasują każdemu. Blendy z kolei są tańsze, bo ich produkcja jest mniej kosztowna i czasochłonna. Mają też zwykle bogatszy bukiet smakowo-zapachowy, nierzadko z nutami wanilii, orzechów, karmelu, tytoniu, owoców, kwiatów, ziół, przypraw korzennych czy nawet skóry. Kolejnym elementem, na który warto spojrzeć podczas zakupów jest długość leżakowania. Choć proces wymaga minimum 2-3 lata ulatniania się destylatu, to w praktyce leżakuje on o wiele dłużej. Spotykamy whisky 10-, 12-, 20-, a nawet 30 letnie. Im dłuższe leżakowanie, tym dostojniejszy, bardziej ekskluzywny i droższy trunek.
