O jakie uprawnienia mogą ubiegać się elektrycy?

Zawód elektryka większości osób kojarzy się z pracą przy układaniu domowej instalacji czy naprawach serwisowych, kiedy przeciążenie pozbawi domowników prądu. W rzeczywistości jest to znacznie szersza dziedzina, która obejmuje wiele aspektów pracy przy urządzeniach, instalacjach i sieciach elektroenergetycznych – również w skali przemysłowej. O jakie uprawnienia może się starać elektryk?

Uprawnienia SEP z grupy G1

Każda praca w zawodzie elektryka, bez względu na jego specjalizację, wymaga uzyskania podstawowych uprawnień, do których zalicza się certyfikat SEP typu G1. Zanim potencjalny kandydat do tego zawodu podejmie zatrudnienie, jest zobowiązany do ukończenia kilkugodzinnego szkolenia zakończonego egzaminem SEP. Kursy są organizowane przez wyspecjalizowane placówki, takie jak Ośrodek Szkoleniowy Galileum z Zabrza. Standardowy program obejmuje wiedzę z zakresu budowy, eksploatacji i dozoru oraz usuwania awarii urządzeń, instalacji i sieci zasilanych prądem. Po ukończeniu szkolenia elektryk może pracować przy obsłudze urządzeń prądotwórczych, instalacji i sieci elektroenergetycznych, zespołów prądotwórczych, sieci trakcyjnych i oświetlenia ulicznego oraz aparatury kontrolno-pomiarowej, układów sterowania i zabezpieczeń stosowanych w elektroenergetyce. Wymagane kwalifikacje elektryczne określają: ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne oraz wydane na jej podstawie Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Specjalizacja zawodowa, czyli uprawnienia dodatkowe

Uzyskanie certyfikatu SEP nie wyczerpuje możliwości doskonalenia zawodowego elektryka. Jeśli specjalista z tej dziedziny nie chce się ograniczać do montażu gniazdek elektrycznych w prywatnych domach klientów, ma możliwość rozszerzenia swoich uprawnień o dodatkową specjalizację. Dzięki niej nie tylko zwiększa swoje szanse na zatrudnienie, ale też może wykonywać bardziej satysfakcjonującą i ciekawszą pracę. Jakie uprawnienia zawodowe może zdobyć elektryk?

• Dozór i eksploatacja – są to podstawowe uprawnienia elektryczne SEP, najczęściej wybierane przez kandydatów do zawodu. Ich zakres obejmuje pracę przy obsłudze, kontroli i usuwaniu awarii urządzeń, instalacji i sieci w określanym przedziale napięcia (np. do 1 kV, powyżej 1 kV i wysokonapięciowych). Połączenie uprawnień z zakresu dozoru i eksploatacji jest narzucone przez wspomniane wyżej rozporządzenie (§ 5 ust. 1).

• Uprawnienia budowlane (rzeczoznawca) – obejmują projektowanie i nadzorowanie wykonawstwa instalacji i sieci elektroenergetycznych w budowanych obiektach. Zakres uprawnień określają: ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane oraz wydane na jej podstawie Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Zgodnie z jego zapisem uprawnienia „…w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji oraz urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych – upoważniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami związanymi z takowym obiektem”. Do uzyskania w/w uprawnień jest konieczne ukończenie odpowiedniego kierunku studiów, a przyznaje je Polska Izba Inżynierów Budownictwa.

• Rzeczoznawca, specjalista i weryfikator SEP – uzyskanie uprawnień wymaga minimum 2-letniego członkowstwa w stowarzyszeniu, 5-letniej praktyki zawodowej, odpowiedniego wykształcenia (wyższe lub średnie techniczne) oraz kwalifikacji w zakresie danej specjalności. Zasady powoływania określa Regulamin Izby Rzeczoznawców.
• Biegły sądowy – powinien się wykazać udokumentowaną wiedzą zawodową, dobrą opinią pracodawcy oraz spełniać wymogi określone w rozporządzeniu z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych.
• Audytor energetyczny – sporządzanie audytu wymaga ukończenia dodatkowego szkolenia oraz uzyskania licencji zawodowej audytora energetycznego.
• Specjalista do spraw sporządzania certyfikatów energetycznych budynków – uprawnienia tego typu ma osoba z wyższym wykształceniem w kierunkach, które określa prawo budowlane. Niezbędne jest też ukończenie szkolenia i zdanie egzaminu.

Jednym z nowych zawodów w elektroenergetyce jest specjalista w zakresie jakości energii elektrycznej. Uprawnienia do jego wykonywania są przyznawane trzystopniowo po odbyciu kursu i zweryfikowaniu wiedzy podczas egzaminu. System szkoleń nadzoruje Polski Komitet Jakości i Efektywnego Użytkowania Energii Elektrycznej SEP.