Napoje bezalkoholowe: kierunki rozwoju
Napoje bezalkoholowe (soft drinks) z hukiem wkroczyły na rynek spożywczy, powodując na nim zamieszanie równe do pojawienia się rock and rolla w biznesie muzycznym. I nieprzypadkowo oba te wydarzenia zbiegły się w czasie. W niniejszym artykule przyjrzyjmy się trendom i perspektywom rozwoju tego sektora biznesu.
Choć pierwsze napoje bezalkoholowe na szerszą skalę pojawiły się w sprzedaży już w połowie XIX w., to dopiero koniec II wojny światowej, rozwój telewizji i rozpowszechnienie mitu „american dream” w popularnej kulturze spowodowały intensyfikację sprzedaży tego typu napojów na całym świecie. Był to przełomowy czas, to wtedy właśnie zaczęła się również globalna popularność jeansów i wspomnianego już rock and rolla. Wszystko to razem stworzyło obraz amerykańskiego nastolatka, który do dziś w wielu krajach ma nieformalny status ikony. Niestety, przodujące w branży amerykańskie firmy szybko stały się zakładnikami własnego sukcesu, bowiem poszczególne kraje rozpoczęły produkcję napojów bezalkoholowych na własną rękę (w oparciu o lokalne gusta). Szybko też okazało się, że receptury napojów bezalkoholowych (szczególnie gazowanych) zawierają substancje wywierające w dłuższej perspektywie negatywny wpływ na zdrowie ich konsumentów, przede wszystkim olbrzymie ilości cukrów, słodzików i polepszaczy smaku. Spowodowało to systematyczne kurczenie się rynku, z czasem także napojów postrzeganych jako „dietetyczne” lub niskokaloryczne. Fakt ten wpłynął nie tylko na rodzaj prowadzonych przez producentów napojów kampanii reklamowych, ale i wymógł na nich przekierowanie tychże kampanii do innej grupy konsumentów i na produkty o innej recepturze. Dla np. Coca Coli, która była w 1986 r. na rynku od stulecia i zgromadziła silną grupę konsumentów chcących tego jednego konkretnego smaku okazało się to nie lada wyzwaniem zważywszy na fakt, że napoje bezalkoholowe tego typu co i raz gościły w mediach jako szkodliwe, zaś badania rynku wskazywały prędzej na odejście konsumentów od tego napoju, niż wybór przez nich jego niskokalorycznego odpowiednika. Głównym kierunkiem działania tej marki stało się więc wspieranie głównego produktu oferowanymi od teraz sokami owocowymi i wodą oraz napojami izotonicznymi i energetycznymi.
Trendy i perspektywy rozwoju napojów bezalkoholowych
Obecnie, za największą przeszkodę w rozwoju napojów bezalkoholowych postrzegany jest biały cukier i jego formy, dodawane do napojów w postaci syropów, miodu i skoncentrowanego soku owocowego lub warzywnego. Cukier w nadmiernych dawkach, zwłaszcza u młodych ludzi, powoduje wzrost liczby zachorowań na próchnicę, otyłość, cukrzycę typu 2 (insulinooporność spowodowaną otyłością) oraz zwiększone ryzyko wystąpienia chorób serca. Dlatego najwięksi producenci gazowanych napojów bezalkoholowych redukują jego poziom w standardowych napojach, zmniejszają ich kaloryczność, wprowadzają też do portfolio stosunkowo więcej napojów o obniżonej zawartości cukru lub bez cukru, niż ich głównego produktu.
Nie oznacza to jednak, że to koniec poszukiwań nowych kierunków rozwoju dla producentów napojów bezalkoholowych, bowiem sztuczne słodziki (przede wszystkim aspartam) bardzo szybko również znalazły się w ogniu krytyki. Wraz ze wzrostem świadomości konsumentów w napojach tego typu pojawiają się więc substancje słodzące pochodzące z alternatywnych źródeł (m.in. stewia i ksylitol), zmienia się też nastawienie konsumentów, w ogóle odchodzących od gazowanych napojów bezalkoholowych. Po prostu, czas wysokokalorycznych, słodkich napojów gazowanych nieubłaganie się kończy. Obecnie konsumenci domagają się napojów o zdecydowanie pozytywnym wpływie na ich zdrowie, bez kofeiny, sztucznych barwników i dodatków smakowych. Dlatego napoje bezalkoholowe rozwijają się również w kierunku zdrowego odżywiania, co w wielu rejonach świata wymuszane jest przez ustawodawstwo. Dobrym przykładem takiego pozytywnego kierunku rozwoju jest produkcja napojów funkcjonalnych. Są to produkty spożywcze (a więc i napoje), które zawierają składniki mające dobroczynny i prozdrowotny wpływ na zdrowie konsumentów. Produkowane są na bazie wody z dodatkami ziół i tzw. superfoods (bazylia, lubczyk, melisa, chia, aloes, acerola, noni), często wspomagane są guaraną, wyciągami z zielonej herbaty, żen-szenia czy szyszek chmielu oraz witaminami. Napoje funkcjonalne produkowane są w różnych formach: jako napoje wzbogacone (tzw. wellness), służące ogólnej poprawie stanu zdrowia, samopoczucia i podniesieniu odporności, napoje dla osób prowadzących aktywny tryb życia (izotoniki, hipertoniki etc.) czy napoje energetyzujące. Rynek napojów bezalkoholowych ulega ciągłym przemianom, coraz częściej znajdują na nim swą niszę rzemieślniczy producenci, którzy, korzystając ze zmian świadomości konsumenckiej, wprowadzają na rynek nowe propozycje napojów, zawierające niekiedy bardzo egzotyczne receptury i smaki. Wbrew pozorom, działalność tego typu nie wymaga wielomilionowych nakładów na badania i rozwój technologii produkcji. Firmy takie jak Laboratoria Natury oferują wszystkim zainteresowanym gotowe rozwiązania do produkcji napojów bezalkoholowych oraz przygotowanie składów takich napojów, badania produktu na etapie jego wdrażania i post factum, pomoc prawną przy rejestracji nowych wyrobów, do tego produkcję na zamówienie (wg specyfikacji klienta) oraz usługi logistyczne związane z produktem.
