Metody opróbowania złóż kopalin stałych

Eksploatacja kopalin stałych – a więc np. węgla kamiennego czy rud metali – to podstawa gospodarki. Aby jednak rozpocząć wydobycie tych cennych surowców, należy wykonać dokładne badania złóż. Pozwolą one m.in. ocenić opłacalność eksploatacji oraz przygotować precyzyjny plan prac, a w efekcie – zwiększą korzyści ekonomiczne oraz bezpieczeństwo prowadzenia prac wydobywczych.

Opróbowanie złoża – zadanie dla specjalisty

Zadania takie jak opróbowanie złóż kopalin powierza się geologowi. Jest to wymagane przepisami prawa obowiązującymi w Polsce. Jednak za skorzystaniem ze wsparcia eksperta przemawiają również czynniki pragmatyczne. Dokładne opróbowanie miejsca, w którym ma być prowadzona eksploatacja, pozwala m.in.:

• wytyczyć granice złoża – tak, by prace były prowadzone z dużą precyzją,
• określić skład złoża oraz jego zróżnicowanie,
• ocenić jeszcze przed rozpoczęciem prac, czy złoże jest na tyle dobre, że opłaca się je eksploatować dla celów ekonomicznych,
• określić parametry wydobycia i „wydajność” złoża – czyli to, ile surowca dostarczy oraz czy jego eksploatacja nie będzie niosła za sobą problemów.

Na podstawie opróbowania opracowywany jest więc kompleksowy plan działania, a także omapowanie złoża oraz dokumentacja geologiczna.

Metody opróbowania

Jak bada się złoża? Wszystko zależy od warunków terenu czy możliwości bezpośredniego dotarcia do kopaliny przed rozpoczęciem eksploatacji. Klasyfikacja metod opróbowania geologicznego, które ma w swojej ofercie m.in. Marek Kancler Geologia, konsulting, dzieli je na:

• bezpośrednie – te, które dają możliwość bezpośredniego zbadania materiału skalnego lub urobku ze złoża; próbki geologiczno-złożowe są poddawane szczegółowym badaniom – tak, by możliwe było m.in. precyzyjne określenie ich składu i właściwości fizycznych; sięga się po nie, gdy możliwe jest np. wykonanie odwiertu,
• pośrednie – wykonywane bez pobrania porcji materiału, oparte o specjalistyczne pomiary geologiczne – np. metodą elektromagnetyczną.

Gdy chodzi o badania specjalistyczne, którym poddawana jest próbka złoża, wskazać można analizy statygraficzne. Pozwalają one określić m.in. skład ilościowy mikro- i makroskamieniałości, by zidentyfikować podkłady. Ponadto ważne są analizy inżyniersko-geologiczne, które umożliwiają wskazanie właściwości chemicznych oraz fizycznych złoża. Na późniejszych etapach prac kopalnianych geolog, choć samodzielnie nie wykonuje badań, powinien zainteresować się także wynikami opróbowania urobku surowego, nadawy, półproduktów oraz produktów końcowych eksploatacji. Pozwoli mu to zwiększyć precyzję przygotowywanej na bieżąco dla kopalni dokumentacji.