Jakie są prawa pacjenta?
Jako pacjenci mamy prawo m.in. do bezpłatnej opieki zdrowotnej oraz swobodnego dostępu do dokumentacji medycznej i informacji na temat stanu naszego zdrowia. 18 kwietnia obchodzimy Europejski Dzień Praw Pacjenta. Z tej okazji warto przypomnieć, jakie uprawnienia przysługują wszystkim pacjentom.
Czemu służą prawa pacjenta?
Prawa pacjenta w Polsce regulują m.in. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Europejska Karta Praw Pacjenta oraz Ustawa o prawach pacjenta. Uprawnienia zawarte w ustawie pozwalają pacjentom m.in. na ubieganie się swoich racji w przypadków nieprawidłowości w leczeniu. Poznaj najważniejsze prawa pacjenta.
Prawo do świadczeń zdrowotnych
Masz prawo do bezpłatnej opieki medycznej, która finansowana jest ze środków publicznych. W stanach nagłych, gdy Twoje życie lub zdrowie są zagrożone, możesz otrzymać pomoc medyczną bez żadnego skierowania. Masz również możliwość żądania od swojego lekarza, by poprosił o opinię innego specjalistę albo zwołał konsylium lekarskie. Lekarz może odmówić, jeśli nie ma takiej potrzeby, ale wszystko musi zostać zanotowane w dokumentacji medycznej.
Prawo do informacji
Osoby, które ukończyły 16 lat, mają prawo do uzyskania informacji o stanie zdrowia, wynikach badań i możliwościach leczenia. Jeżeli nie chcesz wiedzieć, jaki jest Twój stan zdrowia, również masz do tego prawo. Musisz wtedy wskazać, z których informacji chcesz zrezygnować lub potwierdzić, że nie chcesz być w ogóle informowany. Jeśli lekarz nie podejmie leczenia, bo nie jest to nagły przypadek, musisz zostać poinformowany, w którym szpitalu możesz być leczony.
Poza tym masz prawo upoważnienia innych osób do informowania o Twoim stanie zdrowia. Szpital jest wtedy zobowiązany do udzielania informacji Twojej rodzinie lub znajomym, jeśli wskażesz wybrane osoby w odpowiednim oświadczeniu.
Związane są z tym prawa pacjenta do dokumentacji medycznej. Obowiązkiem placówki medycznej jest udostępnienie dokumentacji medycznej Tobie i osobom upoważnionym. Dokumentacja medyczna jest przechowywana przez 20 lat.
Prawo pacjenta do tajemnicy informacji
Przysługuje Ci prawo do ochrony danych i tajemnicy informacji, jaką muszą zachować lekarze nawet po śmierci leczonej osoby. Dotyczy to zarówno samego leczenia, jak i informacji na temat życia prywatnego.
Prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
Osoby, które ukończyły 16 lat, mogą nie wyrazić zgody na leczenie zaproponowane przez lekarza. Zgoda może być ustna lub pisemna. Pisemna zgoda dotyczy operacji lub zabiegów, które mogą zagrażać zdrowiu lub życiu.
Warto pamiętać, że w przypadku osób w wieku 16-18 lat, jeśli mimo zgody rodzica nie zgadzają się na przeprowadzenie zabiegu, decyzję podejmuje sąd rodzinny.
Prawo do poszanowania godności i intymności
Udzielanie pomocy medycznej powinno pozostać w sferze intymnej, dlatego osoby, które nie są niezbędne do przeprowadzenia zabiegu, np. inni lekarze lub studenci medycyny, jeśli chcą uczestniczyć w zabiegu, muszą uzyskać Twoją zgodę.
Przed zabiegiem masz prawo do przygotowania się w osobnym pomieszczeniu. Jeśli przebywasz w sali wieloosobowej, masz prawo do poproszenia o wykonanie badania za parawanem. Lekarz nie może omawiać Twojego leczenia w obecności innych pacjentów na sali.
Każdy ma prawo do godnego umierania, dlatego lekarz powinien zapewnić podanie środków łagodzących ból.
Pozostałe prawa pacjenta w szpitalu i placówkach medycznych
Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego – niezależnie, czy przebywasz w szpitalu czy sanatorium, możesz kontaktować się osobiście lub telefonicznie z najbliższymi. Osoba wskazana przez pacjenta może sprawować dodatkową opiekę pielęgnacyjną.
Prawo do opieki duszpasterskiej – w przypadku pogarszania się stanu zdrowia masz prawo do kontaktu z duchownym. Koszty ponosi wtedy zakład leczniczy.
Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie – obowiązkiem podmiotu leczniczego jest udostępnienie takiej usługi, jeśli leczysz się stacjonarnie.
Prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych – również prawa pacjenta w aptece są uregulowane. Masz prawo zgłoszenia wszelkich nieprawidłowości.
Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lekarza – przysługuje Ci prawo do uzasadnionego sprzeciwienia się opinii lub orzeczeniu wydanemu przez lekarza. Sprzeciw składasz do Komisji Lekarskiej za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta.
Źródło: Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2012 r., poz. 159)
