Intercyza, czyli małżeńska umowa majątkowa – co warto wiedzieć?
Zawarcie małżeństwa to moment, gdy para młoda rozpoczyna nowe, wspólne życie. Oprócz zmiany nazwiska czy wspólnego zamieszkania niesie to za sobą przede wszystkim szereg zmian prawnych na różnych płaszczyznach. Dotyczą one kwestii m.in. powinowactwa, dziedziczenia, prawa do świadczeń socjalnych, uzyskiwania informacji medycznych, ale też wspólnego majątku. Jeśli jednak małżonkowie nie chcą korzystać ze wspólnego majątku, mogą podpisać intercyzę.
Intercyza małżeńska – podstawowe informacje
Zgodnie z polskim prawem, a dokładniej przepisami zawartymi w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, w chwili zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje wspólnota majątkowa. To oznacza, że cały majątek nabyty podczas trwania związku małżeńskiego przez oboje małżonków lub jednego z nich jest wspólny. Wspólnota majątkowa obejmuje:
wynagrodzenia małżonków,
dochody z innej działalności gospodarczej,
dochody z majątku wspólnego i z majątków osobistych,
środki zgromadzone na rachunku funduszu emerytalnego.
Jednak trzeba zaznaczyć, że wspólnota majątkowa nie obejmuje majątku, który małżonkowie nabyli przed ślubem. Chodzi tu m.in. o dobra odziedziczone, nabyte nieruchomości i ruchomości, darowizny czy też nagrody pieniężne. Natomiast intercyza to małżeńska umowa majątkowa, która za porozumieniem obu małżonków pozwala regulować kwestie dotyczące ustawowej wspólnoty majątkowej.
Jakie są rodzaje intercyzy?
Większości osób intercyza kojarzy się jedynie z rozdzielnością majątkową. Ale wbrew pozorom ten typ umowy nie zawsze dotyczy całkowitego zniesienia wspólnoty majątkowej małżonków. Jest to porozumienie elastyczne, którego warunki można dopasować do indywidualnych potrzeb. Tak więc wymienia się różne rodzaje intercyzy, np.:
ustanowienie rozdzielności majątkowej – to jedna z najczęściej wybieranych form, na mocy takiej umowy każdy małżonek rozporządza swoim majątkiem osobistym, to także najkorzystniejsza opcja w przypadku rozwodu, gdyż oszczędza problemów z podziałem majątku,
rozszerzenie wspólności majątkowej – następuje, kiedy do majątku wspólnego zostają włączone wskazane składniki majątku osobistego,
ograniczenie wspólności majątkowej – w tym przypadku poszczególne składniki wspólnego majątku zostają wyłączone ze wspólnoty na rzecz wskazanego małżonka,
ustanowienie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków – czyli standardowe zachowanie podziału na majątki osobiste małżonków, jednak różnicą jest to, że w chwili ustania związku małżonek z mniejszym majątkiem może domagać się wyrównania dorobków.
W jaki sposób ustanowić intercyzę?
Większość przyszłych małżonków podpisuje intercyzę jeszcze przed ślubem. W takiej sytuacji ustalenia zawarte w umowie zaczynają obowiązywać z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. Ale tak naprawdę intercyzę można podpisać w dowolnym czasie, także już po ślubie. Trzeba jednak pamiętać, że prawo nie działa wstecz. To oznacza, że umowa małżeńska obowiązuje od momentu jej podpisania, a więc wszelkie składniki majątku nabyte przez małżonków do momentu podpisania intercyzy są wspólne, i w razie rozwodu będą podlegać równemu podziałowi. Ponadto zawarcie intercyzy w trakcie małżeństwa nie uchroni przed pociągnięciem do odpowiedzialności za długi małżonka, które zostały zawarte po ślubie.
Niemniej jednak niezależnie od tego, jaką formę przyjmuje małżeńska umowa majątkowa i kiedy zostaje podpisana, aby miała moc prawną, zawsze musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. W tym celu narzeczeni lub małżonkowie muszą udać się do miejsc, takich jak Kancelaria notarialna Pauliny Łukasiewicz w Gdańsku, gdzie wykwalifikowany notariusz stworzy odpowiedni dokument.
Kiedy warto zdecydować się na intercyzę małżeńską?
Tak naprawdę głównym celem zawarcia intercyzy jest zabezpieczenie osobistego majątku małżonków, a tym samym zabezpieczenie interesów rodziny. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy małżeństwo posiada dzieci. Dlatego na podpisanie intercyzy najczęściej decydują się małżeństwa, w których jeden z małżonków prowadzi własną działalność gospodarczą. W ten sposób każdy małżonek samodzielnie odpowiada za wszelkie zobowiązania finansowe, które zaciągnął. A więc w przypadku problemów z długami wierzyciel nie może pociągnąć do odpowiedzialności drugiego małżonka.
Intercyza małżeńska a dziedziczenie
Kwestią, która w temacie intercyzy często powoduje wiele wątpliwości, jest dziedziczenie w razie śmierci małżonka. Co w takiej sytuacji dzieje się z majątkiem? Otóż trzeba wyraźnie podkreślić, że intercyza reguluje relacje majątkowe wyłącznie za życia małżonków i nie ma wpływu na dziedziczenie. W przypadku śmierci jednego z małżonków podstawą dziedziczenia jest testament lub przepisy prawa spadkowego.
