Choroby błony śluzowej jamy ustnej - sprawdź kiedy skorzystać z pomocy specjalisty

Jama ustna to niezwykle istotna część naszego ciała, która pełni szereg bardzo ważnych funkcji. Przede wszystkim jest to miejsce stanowiące początek układu trawiennego, a także alternatywny początek drogi pobierania tlenu. To tu również następuje rozdrabnianie
i smakowanie pokarmu oraz formowanie dźwięków. Niemniej jednak jama ustna stanowi także miejsce szczególnie narażone na działanie bakterii oraz drobnoustrojów, co bardzo często skutkuje pojawieniem się różnego rodzaju schorzeń, zwłaszcza tych związanych
z błoną śluzową.

Budowa jamy ustnej

Jamę ustną tworzą przede wszystkim

• przedsionek – stanowiący przestrzeń znajdującą się pomiędzy wewnętrzną stroną warg i policzków a zewnętrzną stroną zębów i wyrostków zębodołowych pokrytych przez dziąsła,
• jama ustna właściwa – przestrzeń od wewnętrznej strony wyrostków zębodołowych szczęki i części zębodołowej żuchwy, która następnie przechodzi ku tyłowi w kolejny odcinek przewodu pokarmowego - gardło. Jama ustna właściwa ograniczona jest od góry przez podniebienie twarde a od dołu przez dno jamy ustnej (podniebienie miękkie) znajdujące się pod językiem.

Funkcje błony śluzowej

Całą jamę ustną wyściela błona śluzowa, która stale nawilżana jest śliną produkowaną przez ślinianki. W skład budowy błony śluzowej wchodzi:

• śluzówka żująca - w obrębie podniebienia twardego i dziąseł,
• śluzówka wyścielająca – występuje w obrębie warg, policzków, podniebienia miękkiego oraz na dna jamy ustnej i dolnej powierzchni języka,
• śluzówka specjalna - na grzbiecie języka, a także na tylnej ścianie gardła.

Błona śluzowa jamy ustnej pełni szereg funkcji, do których zaliczyć należy przede wszystkim:

• funkcję osłaniającą – stanowi barierę dla utrudniającą wnikanie większości mikroorganizmów. Dodatkowe zabezpieczenie zapewnia produkowana ślina
  i zawarty w niej lizozym. Chroni także tkanki przed uszkodzeniami oraz obciążeniami typu mechanicznego, wynikającymi z procesów żucia,
• funkcja resorpcyjna – zdolność wchłaniania niektórych substancji chemicznych,
• funkcja odnawiająca – zapewniająca równowagę między tworzeniem nowych komórek a złuszczaniem się starych,
• funkcja smakowa – wynikająca z obecności kubków smakowych będących receptorami smaku,
• funkcja czuciowa – w błonie śluzowej obecne są receptory dotyku, ucisku, bólu, ciepła i zimna.

Podstawowe choroby błony śluzowej jamy ustnej

Stan jamy ustnej ma istotny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Wynika to z faktu że schorzenia błony śluzowej oraz zmiany chorobowe w tym obrębie mogą utrudniać spożywanie pokarmów prowadząc do niedoborów składników odżywczych, a niekiedy także mogą świadczyć o zaburzeniach ogólnoustrojowych. Nie da się przy tym ukryć, że wiele nieprawidłowości zauważonych w jamie ustnej może mieć związek z istnieniem zmian przednowotworowych, nowotworów, chorób zakaźnych, chorób układowych, zatruć, uzależnień lub być skutkiem zażywanych leków. Dlatego tak ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej oraz regularne wizyty u dobrego dentysty, takiego jak Grzegorz Fabjański Gabinet dentystyczny.

Do najczęstszych przyczyn chorób błony śluzowej zaliczyć należy wirusy, bakterie i grzyby, a niekiedy także urazy miejscowe, wywołane np. ubytkami, działaniem protez, a także uszkodzeniami mechanicznymi lub termicznymi. Podstawowymi schorzeniami, które dotykają błonę śluzową jamy ustnej są:

• leukoplakia – będąca schorzeniem przednowotworowym. Początkowo nie jest ona wyjątkowo groźna z czasem może jednak doprowadzić do poważnych powikłań. Przy dolegliwość tej na błonie śluzowej tworzą się początkowo charakterystyczne smugi,
  a następnie specyficzne białe plamy. Najniebezpieczniejszą odmianą leukoplakii jest erytroleukoplakia, którą można traktować jako formę przedinwazyjnego raka jamy ustnej,
• liszaj płaski – którego podstawowym objawem są białe grudki na błonie śluzowej jamy ustnej (najczęściej po obu stronach policzków),
• pęcherzyca – czyli pękające pęcherze przechodzące w bolesne i niegojące się nadżerki/rany, których liczba z czasem narasta. Pęcherzyca to schorzenie o podłożu immunologicznym, będące jednocześnie jedną z najtrudniejszych do wyleczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej,
• grzybica języka – choroba o charakterze powracającym, wywoływana przez grzyby Candida albicans, która objawia się zapaleniem języka, nadżerkami i owrzodzeniami, białawymi plamami na błonie śluzowej oraz bolesnymi pęknięciami w kącikach ust,

Na schorzenia tego typu narażeni są pacjenci w każdym wieku. Warto jednak pamiętać, że nie należy bagatelizować pojawiających się objawów, gdyż odpowiednio wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej to podstawa w walce ze schorzeniem, które zaniedbane może stać się ogniskiem choroby nowotworowej.