Akt poświadczenia dziedziczenia okiem notariusza Michała Andrzejewskiego
Stwierdzenie nabycia spadku przez spadkobierców możliwe jest z wykorzystaniem dwóch dróg: orzeczenia sądowego lub aktu poświadczenia dziedziczenia. W Polsce ze względu na czas oczekiwania poleca się skorzystanie z drugiego rozwiązania. O nim opowiada notariusz Michał Andrzejewski z kancelarii notarialnej działającej w Ełku.
Czym jest akt poświadczenia dziedziczenia?
Jak sama nazwa wskazuje, akt poświadczenia dziedziczenia poświadcza fakt dziedziczenia określonej masy spadkowej przez daną osobę. Akt ten sporządzany jest notarialnie i ma taką samą moc prawną co sądowe postanowienie nabycia spadku. Mimo tego, iż do dziedziczenia nie jest on wcale potrzebny, rekomenduje się jego sporządzenie z praktycznego powodu. Akt pozwala spadkobiercy szybko wylegitymować swoje prawo do spadku przed podmiotami trzecimi. Pozwala to szybciej załatwiać różnego rodzaju sprawy m.in. związane z nieruchomościami wchodzącymi w skład spadku.
Notariusz Michał Andrzejewski dodaje, że poświadczenie notarialne wydawane jest spadkobiercom niemalże od ręki i to wyróżnia to rozwiązanie od sądowego postanowienia nabycia spadku. Sporządzenie aktu nie jest również kosztowne. Należy za niego zapłacić taksę notarialną wynoszącą 100 zł za przygotowanie protokołu i 50 zł za wydanie aktu. Do tego należy doliczyć stawkę VAT oraz koszty wypisów.
Na czym polega tworzenie aktu poświadczenia dziedziczenia?
Postępowanie w kancelarii notarialnej związane z tworzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia można podzielić na dwa etapy. Notariusz Michał Andrzejewski wyjaśnia, iż pierwszym z nich jest przygotowanie protokołu dziedziczenia. Dopiero po jego stworzeniu w kancelarii zostanie sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia.
Warto również wiedzieć, że protokół dziedziczenia zawiera dane umożliwiające ustalenie porządku dziedziczenia po spadkodawcy, a w kancelarii notarialnej muszą stawić się wszyscy spadkobiercy. To oni składają zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia, bez którego nie można przygotować aktu. Ten zaś zawsze określa:
- osobę spadkodawcy,
- tytuł dziedziczenia,
- pełen krąg spadkobierców,
- wysokość przypadających spadkobiercom udziałów w spadku.
Notariusz Michał Andrzejewski poucza, że bez porozumienia i jednomyślności wszystkich osób zaliczanych do kręgu spadkobierców nie można przeprowadzić notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Czy akt poświadczenia dziedziczenia jest obowiązkowy?
Jak tłumaczy notariusz Michał Andrzejewski, akt poświadczenia dziedziczenia nie jest obowiązkowy. Istnieją jednak przesłanki do tego, by poświadczyć notarialnie fakt dziedziczenia. Dotyczy to między innymi sytuacji, w której w skład spadku wchodzą wierzytelności. Akt pozwala spadkobiercy ubiegać się u dłużników o uregulowanie długów, a także jest ważną podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Ponadto akt poświadczenia dziedziczenia jest potrzebny wtedy, kiedy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece narzuca pod rygorem kary finansowej obowiązek bezzwłocznego ujawnienia się właściciela danej nieruchomości. Spadkobierca musi zatem za pomocą aktu poświadczenia dziedziczenia potwierdzić swoje prawo własności do celów aktualizacji danych w księdze wieczystej. Akt potrzebny jest również wtedy, kiedy spadkobierca będzie chciał zbyć nieruchomość. Oczywiście prócz aktu może wykorzystywać inny dokument, czyli wspomniane sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Kiedy notariusz może odmówić sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia?
Istnieje kilka sytuacji, w których notariusz może odmówić sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia. Dotyczy to sytuacji, w której dla spadku został już wcześniej przygotowany akt poświadczenia dziedziczenia lub wtedy, kiedy zostało uprzednio wydane postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Ponadto notariusz nie sporządzi aktu w przypadku ujawnienia w toku sporządzania protokołu, iż nie wszystkie osoby zaliczane do spadkobierców testamentowych lub ustawowych były obecne przy jego tworzeniu.
Prócz tego notariusz może odmówić przygotowania aktu poświadczenia dziedziczenia, jeśli spadkodawcą był cudzoziemiec lub wchodzące w skład spadku nieruchomości położone są poza granicami kraju.
