Metody pozyskiwania materiału do siewu

Najlepszym wyborem, jeżeli chodzi o jakość i wydajność, jest materiał siewny kwalifikowany. Oczywiście można spróbować uzyskać porównywalny produkt w ramach własnej działalności (oraz wyłącznie na jej potrzeby). Jednak mimo braku konieczności otrzymania odpowiednich certyfikatów, jest to proces pracochłonny i dość skomplikowany, a do tego kosztowny z uwagi na ceny sprzętu do czyszczenia i zaprawiania nasion. Czy opłaca się odtwarzać materiał siewny?

Materiał kwalifikowany pochodzi z terenów, na których przez co najmniej rok wcześniej nie uprawiano wcześniej roślin wykluczających plantację nasienną, a w szczególności roślin tego samego gatunku. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko nasilenia rozmaitych patogenów i szkodników, a przede wszystkim zamieszania innymi odmianami pochodzącymi z samosiewów. Nie każdy może sobie pozwolić na spełnienie choćby tego jednego, wstępnego warunku, będącego jednym z wielu czynników mających wpływ na jakość materiału siewnego. Drugim, niezwykle istotnym jest izolacja przestrzenna od innych upraw.

Pod kontrolą

Przejdźmy jednak dalej. Plantacja nasienna, z której pozyskuje się materiał kwalifikowany, dwa razy w ciągu sezonu wegetacyjnego podlega ścisłej kontroli, m.in. pod kątem czystości gatunkowej i odmianowej oraz zdrowotności. – Tylko pomyślne przejście takiej kontroli umożliwia wykorzystanie plonu z plantacji w celach siewnych – mówi przedstawiciel Agencji Nasiennej w Lesznie. Jeśli decydujemy się na uzyskanie nasion we własnym zakresie, musimy więc nie tylko przeznaczyć na to wybrany fragment pola, ale też często go doglądać, prowadzić selekcję negatywną, czyli usuwać chwasty i inne gatunki i odmiany, a także dbać o to, by nie doszło do zanieczyszczeń nimi np. przez kombajn, przyczepy, przenośniki albo magazyn.

Oprócz utrzymywania w odpowiednich warunkach urządzeń i pomieszczeń mających kontakt z materiałem przeznaczonym na siew, należy też pamiętać o tym, że jego magazynowanie musi odbywać się w warunkach nieprzekraczających 14 proc. wilgotności powietrza. W przeciwnym razie nasiona mogą nie wykiełkować, zostać zaatakowane przez szkodniki albo po prostu spleśnieć.

Czystość – pod wieloma względami

Materiał siewny musi zostać bardzo dokładnie oczyszczony z wszelakich plew, pyłów, ości i pośladu, trzeba też wyeliminować ziarna uszkodzone, aby późniejsze zaprawianie było bardziej efektywne. Plony z profesjonalnych upraw pod materiał kwalifikowany wykorzystują na tym etapie szereg wyspecjalizowanych maszyn, takich jak wialnia do wstępnego czyszczenia, czyszczalnia właściwa, dzięki której otrzymuje się możliwie wyrównaną frakcję, tryjery, stoły grawitacyjne oraz sortowniki optyczne przydatne przede wszystkim w celu wyeliminowania sporyszu. Warto podkreślić ogromną rolę stołu grawitacyjnego w uzyskaniu siły kiełkowania bliskiej 98-99%. Przygotowany z użyciem tych urządzeń materiał siewny kwalifikowany podlega też przed zaprawianiem kolejnej zewnętrznej kontroli, tym razem laboratoryjnej.

Skuteczne zaprawianie nasion

Dla zabezpieczenia wschodzących siewek przed patogenami grzybowymi bardzo ważne jest precyzyjne przeprowadzenie zaprawiania nasion. Specjalne zaprawiarki porcjowe lub przepływowe umożliwiają uniknięcie problemu dostarczenia zbyt małej lub zbyt dużej (co też jest dla kiełkującego ziarna szkodliwe) dawki zaprawy. Sprawdzenie „na oko”, czy przylega ona ściśle i równomiernie do nasion, jest zwykle niemiarodajne i nawet użycie zaprawy płynnej zamiast proszkowej często tu nie wystarcza. Zaprawa ze źle zaprawionego materiału osypuje się, a więc nie spełnia swojej roli. Tworzący się pył niejednokrotnie trafia do płuc rolnika podczas napełniania siewnika. Dlatego gdy przystępujemy do pozyskania materiału siewnego we własnym zakresie, warto skorzystać z usługi profesjonalnego przetwarzania nasion.

Inwestycje

Najbardziej jednak wbrew pozorom opłaca się zakup materiału kwalifikowanego. Jest on tylko pozornie droższy od tego pozyskanego we własnym zakresie. Z jednej strony mamy bowiem wysiłek i koszty poniesione w związku z opisanymi wyżej procesami, bez których materiał do siewu się nie nadaje. Z drugiej zaś – wydajność materiału kwalifikowanego i tak zawsze będzie wyższa, ponieważ jeśli nie dysponujemy odpowiednimi warunkami i specjalistycznymi maszynami, nigdy nie uda się nam uzyskać równie wysokiej jakości w równie dużej ilości nasion. Istnieje też możliwość uzyskania dopłaty do zakupu materiału siewnego kwalifikowanego, dzięki czemu jeszcze bardziej się on opłaca.