Nietolerancja laktozy – co jeść i jak ją rozpoznać?
Nietolerancja laktozy dotyczy wielu dorosłych osób, a także dzieci. Objawy mogą być nasilone i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Podejrzewasz, że możesz mieć z tym problem? Dowiedz się, jak rozpoznać nietolerancję laktozy i jakie badania należy wykonać, by potwierdzić diagnozę. Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta u osób, które cierpią z powodu niedoboru laktazy.
Czym jest nietolerancja laktozy?
Nietolerancja laktozy to jedna z nietolerancji pokarmowych, która objawia się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Charakteryzuje się tym, że organizm częściowo lub w ogóle nie trawi laktozy, czyli cukru mlecznego, a przyczyną jest niedobór enzymu zwanego laktazą. Najwięcej laktozy ma mleko owcze i krowie.
Lekarze wskazują na trzy rodzaje nietolerancji laktozy – nietolerancję wrodzoną, pierwotną oraz nabytą. W przypadku nietolerancji wrodzonej organizm noworodka w ogóle nie produkuje laktazy i w takim przypadku dziecko od początku nie może być karmiony mlekiem.
Nietolerancja pierwotna jest bardziej powszechna. Charakteryzuje się tym, że osoba dorosła w dzieciństwie mogła spożywać produkty mleczne bez przeszkód, natomiast problemy z trawieniem pojawiły się wraz z wiekiem. Wynika to z faktu, że z czasem doszło do zmniejszenia produkcji laktazy.
Nietolerancja wtórna jest związana z urazami bądź przebytymi chorobami. Jej przyczyną może być uszkodzenie błony śluzowej jelita.
Jak rozpoznać nietolerancję laktozy?
Podejrzewasz u siebie nietolerancję na mleko? Sprawdź, jakie są charakterystyczne objawy nietolerancji laktozy. Jeśli po wypiciu mleka lub zjedzeniu produktów mlecznych w ciągu godziny lub dwóch:
- jest ci niedobrze
- doskwiera ci ból brzucha
- masz uczucie pełności i pojawiają się wzdęcia
- musisz szybko skorzystać z toalety z powodu biegunki
… prawdopodobnie twój organizm nie toleruje mleka. Niestrawiony cukier mleczny w kontakcie z bakteriami jelitowymi powoduje nadmierną produkcję gazów. Laktoza nie zostaje rozłożona na cukry proste i nie zostaje wchłonięta w jelitach, czego konsekwencją są ostre biegunki.
Jak wyglądają objawy nietolerancji laktozy u niemowląt? U malucha pojawiają się wzdęcia, kolki, przelewanie w brzuchu i cuchnąca, wodnista biegunka. W konsekwencji może dojść do niebezpiecznego odwodnienia, dlatego tak ważne jest jak najszybsze zastosowanie diety eliminacyjnej. Wówczas podaje się specjalne mieszanki bezlaktozowe.
Jakie badania wykonać?
Charakterystyczne objawy ze strony układu pokarmowego są pierwszym krokiem do rozpoznania nietolerancji laktozy u dorosłych i dzieci, jednak warto dodatkowo wykonać specjalistyczne badania.
Jednym z polecanych badań jest analiza pH stolca, który w wyniku obecności niestrawionej laktozy, jest zakwaszony. Inne metody to podanie dawki laktozy i wykonanie wodorowego testu oddechowego lub sprawdzenia stężenia glukozy we krwi. Najbardziej inwazyjnym badaniem jest pobranie wycinka jelita grubego. Skuteczna może być dieta eliminacyjna – jeśli po wykluczeniu produktów mlecznych objawy ustępują, tego typu próba jest potwierdzeniem nietolerancji.
Co jeść, a czego nie jeść w nietolerancji laktozy?
Zastanawiasz się, jak leczyć nietolerancję laktozy i czy to w ogóle możliwe? Niestety na tę przypadłość nie ma leku. Jeśli chcesz pozbyć się dokuczliwych dolegliwości, koniecznie zastosuj dietę eliminacyjną lub przynajmniej ogranicz spożywanie produktów mlecznych. Dieta wykluczająca jest formą leczenia objawów nietolerancji laktozy. W aptekach znajdziesz też specjalne preparaty dla osób z nietolerancją laktozy zawierające enzym laktazę, które mogą wspomóc łagodzenie objawów.
Jedynie osoby z wrodzonym niedoborem laktazy lub mające alergię na mleko powinny bez wyjątku ograniczyć produkty mleczne, natomiast pozostałe osoby powinny obserwować swój organizm i określić swój „limit tolerancji”.
W wielu przypadkach wystarczy jedynie ograniczyć produkty mleczne. Są osoby, które nie mogą pić mleka, jednak mogą bez problemu spożywać jogurty, kefiry czy maślankę. Takie produkty poddane fermentacji wspomagają rozkład laktozy. Laktozę w znikomych ilościach zawierają sery twarde, które też zwykle nie wywołują dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W sklepach znajdziesz też produkty bez laktozy.
Jeśli po spożyciu nawet małej ilości mleka obserwujesz u siebie bardzo nasilone objawy, konieczna będzie zupełna eliminacja produktów z laktozą. Wtedy wyklucz nawet produkty z dodatkiem mleka, takie jak czekolada, lody, kremy, ciastka czy naleśniki. Pamiętaj, że mleko w proszku dodawane jest też do wielu innych produktów, takich jak gotowe sosy, chipsy czy batoniki.
W przypadku nietolerancji laktozy u dzieci warto pamiętać, że dolegliwość u niektórych maluchów może z czasem ustąpić. W tym celu warto niestosować restrykcyjnej diety w dzieciństwie i spróbować podawać dziecku produkty fermentowane – kwaśne mleko, jogurty naturalne i kefiry oraz ser żółty. Rodzice muszą zadbać również o odpowiednią ilość wapnia, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju kości. Dzieci z nietolerancją laktozy powinny spożywać migdały i orzechy (jeśli nie są uczulone), warzywa strączkowe, ryby i żółtka jaj.
Jakie mleko w nietolerancji laktozy?
Nie wyobrażasz sobie kawy bez mleka, ale nie przekonują cię produkty bez laktozy? Możesz zastąpić mleko krowie mlekiem roślinnym. W sklepach ze zdrową żywnością i supermarketach bez problemu dostaniesz szeroki wybór produktów – mleko sojowe, ryżowe, migdałowe, kokosowe, owsiane, gryczane. Z mleka sojowego producenci oferują też smaczne zamienniki, m.in. ser tofu. Warto pamiętać, że nadmierne spożycie soi nie jest zalecane osobom, które zmagają się z problemami tarczycy.
