Zasady sporządzania ugód notarialnych w sprawie zachowku

Dziedziczenie majątku to kwestia drażliwa, często mogąca mieć negatywny wpływ na relacje w rodzinie. O ile moment zapadnięcia sądowego wyroku w sprawie o zachowek często bywa chwilą ustania kontaktów pomiędzy stronami postępowania, o tyle podpisanie ugody potrafi stać się wstępem do poprawy wzajemnych stosunków. Ugoda oszczędza też zainteresowanym wiele czasu, nerwów i pieniędzy. O czym jednak trzeba pamiętać przy jej sporządzaniu?

Ugodę można zawrzeć zarówno przed wszczęciem jakiegokolwiek postępowania, jak i w jego trakcie. Kluczowym warunkiem jest dojście do porozumienia strony uprawnionej do zachowku oraz tej zobowiązanej do jego zapłaty. Wymaga to nieraz poważnych ustępstw i trudnych negocjacji, stąd konieczność spisania wszelkich poczynionych ustaleń.

Podstawowe formalności

Pisemny dokument określający warunki ugody notarialnej w sprawie zachowku musi wskazać jej strony, tj. osoby zawierające ugodę.

Każda z tych osób powinna otrzymać egzemplarz takiego dokumentu na własność, trzeba więc sporządzić go w odpowiedniej liczbie kopii, co pozwoli uniknąć możliwych nieporozumień w przyszłości – dowiadujemy się w kancelarii notarialnej Barbary i Janusza Jeziorskich.

Oprócz stron ugody wskazany zostać musi również spadkodawca, po którym należy się zachowek będący przedmiotem tejże ugody. Poza imieniem i nazwiskiem należy wymienić też ostatnie miejsce jego zamieszkania, a także datę śmierci. Warto również wypisać przedmioty i nieruchomości wchodzące w skład majątku spadkowego. Eliminuje to przede wszystkim wątpliwości dotyczące kwoty zachowku, ale też chroni stronę uprawnioną do jego otrzymania.

W interesie obu stron

Gdyby bowiem miało okazać się, że osoba zobowiązana do zapłaty zataiła stan dóbr nabyty drogą dziedziczenia, wykaz taki umożliwi dochodzenie później podwyższenia zachowku. Można też zabezpieczyć stronę zobowiązaną do jego zapłaty, zawierając w ugodzie zapis głoszący, że ugoda ta wyczerpuje wszystkie roszczenia uprawnionej osoby w kwestii zachowku po danym spadkodawcy.

Jeśli strony ustalą, że zachowek przekazany ma zostać nie w formie określonej kwoty pieniężnej, ale np. w postaci konkretnej ruchomości lub nieruchomości ze spadku, ustalenie takie również trzeba udokumentować. Niezależnie zaś od tego, w jaki sposób zaspokojone mają zostać roszczenia o zachowek, w ugodzie na pewno powinien znaleźć się termin, w którym świadczenie to ma zostać spełnione.

Raty i odsetki

Warto też uwzględnić konsekwencje niedotrzymania tego terminu, definiując w ugodzie np. wysokość odsetek za nieterminową spłatę oraz zasady ich naliczania. Czasem zdarza się też, że osoba zobowiązana do zapłaty zachowku nie dysponuje odpowiednią kwotą i w związku z tym nie jest w stanie jednorazowo spełnić roszczenia uprawnionego w całości. W takiej sytuacji w ugodzie można, a nawet należy zawrzeć zapis o spłacie zachowku w ratach, najlepiej wraz z określeniem ich konkretnego harmonogramu.