Zasady działania niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej
Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej znane jako NZOZ-y są organizacyjnie wyodrębnionymi zespołami osób i środków majątkowych, które zostały utworzone w celu zapewnienia świadczeń zdrowotnych oraz szeroko rozumianej promocji zdrowia. W tym przypadku świadczeniem zdrowotnym są działania, które służą do zachowania, ratowania i poprawiania zdrowia.
Forma prawna
NOZ nie stanowi samodzielnej formy prawnej. Nie posiada także osobowości prawnej – działa jako jednostka wyodrębniona w instytucji czy organizacji, która go utworzyła. Tym samym za zobowiązania NZOZ odpowiada instytucja lub organizacja, która go prowadzi. Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej mogą być tworzone przez fundacje, kościół, stowarzyszenia, związki wyznaniowe i spółki. W tej sytuacji struktura, zasady działania, cele i działania danego zakładu opieki zdrowotnej określa stosowny statut. Każdy NZOZ powinien spełniać szczegółowe wymagania, które dotyczą wykorzystywanego na ten cel obiektu i pomieszczeń. Świadczenia medyczne z oczywistych względów powinny być udzielane jedynie przez osoby, które posiadają stosowne uprawnienia medyczne. Wszystkie informacje na ten temat można znaleźć zresztą na stronie resortu zdrowia. Niepubliczny zakład opieki zdrowotnej działalność może rozpocząć zaraz po wpisaniu do rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez właściwego wojewodę.
Organizacja pozarządowa czy działalność gospodarcza?
Jeśli NZOZ prowadzi organizacja pozarządowa, a udzielane świadczenia są darmowe, stanowi to część tzw. działalności statutowej nieodpłatnej. Jednak w sytuacji, gdy pacjenci za usługi płacą, jest to odpłatna działalność pożytku publicznego lub działalność gospodarcza. Przykładem takiego NZOZu jest działający w Piekarach Śląskich Med-Orzeł. Jeśli NZOZ prowadzony jest jako działalność gospodarcza, uzyskiwany zysk i możliwość rozporządzania nim jest uregulowana stosownymi przepisami właściwymi dla organizacji prowadzącej, a więc dla fundacji, spółki czy stowarzyszenia. W momencie, gdy podmiotem prowadzącym niepubliczny zakład opieki zdrowotnej jest organizacja pozarządowa, ma ona obowiązek prowadzić pełną księgowość i wyodrębnić rachunkowo działalność NZOZ w stopniu, który pozwoli na określenie przychodów i kosztów z nim związanych. Jeśli dany niepubliczny zakład opieki zdrowotnej chce zaprzestać działalności, musi to obowiązkowo zgłosić organowi prowadzącemu rejestr zakładów opieki zdrowotnej. Taka decyzja może też zapaść z drugiej strony, jeśli dany NZOZ nie spełnia wszystkich wymagań.
