Zachowek po rodzicach, zachowek po dziadku, zachowek po babci – kiedy należy ci się świadczenie?
Zachowek jest uprawnieniem mającym na celu ochronę spadkobierców ustawowych, którzy zostali pominięci w testamencie. Prawo do tego świadczenia ma małżonek zmarłego i jego dzieci, a w dalszej kolejności również rodzice oraz wnuki. Chcesz wiedzieć, kiedy możesz ubiegać się o zachowek po ojcu czy zachowek po matce? Dowiedz się, czym jest zachowek i kto może ubiegać się o wypłatę świadczenia.
Czym jest zachowek?
Zachowek jest to uprawnienie, które ma na celu ochronę spadkobierców ustawowych, w przypadku, gdy spadkodawca nie zapisał majątku żadnej z wymienionych osób lub komuś, kto ustawowo by po nim nie dziedziczył. Jeśli doszło do takiej sytuacji, uprawniony do zachowku ma prawo domagać się zapłaty sumy pieniężnej od osób, które otrzymały spadek zamiast niego.
Prawo do zachowku mają zstępni zmarłego:
- małżonek
- dzieci
- rodzice
- wnuki
Wysokość otrzymanego świadczenia zależy od wielu czynników. Pod uwagę bierze się między innymi ilość osób uprawnionych do zachowku, wartość darowizn wykonanych przez spadkodawcę za jego życia oraz treść testamentu. Wysokość świadczenia jest również zależna od tego, czy osoba uprawniona znajduje się w grupie uprzywilejowanej (jest niepełnoletnia lub trwale niezdolna do pracy).
Kto może ubiegać się o zachowek?
Zachowek po małżonku
Małżonek z zasady jest jedną z najważniejszych osób w naszym życiu, dlatego jest on jedną z osób uprawnionych do zachowku po naszej śmierci. Nie w każdym przypadku przysługuje mu jednak to prawo. O świadczenie nie może się ubiegać małżonek, który w trakcie śmierci spadkodawcy był z nim w separacji lub przeciwko któremu spadkodawca wniósł pozew o rozwód z jego winy. Małżonek nie będzie miał prawa do zachowku także wtedy, gdy został wydziedziczony.
Wraz z małżonkiem dziedziczą dzieci spadkodawcy – wówczas przysługuje mu ¼ majątku zmarłego. Natomiast w przypadku, gdy małżonek dziedziczyłby z rodzicami spadkodawcy – przysługiwałaby mu ½ majątku.
Zachowek po śmierci rodziców
W przypadku śmierci rodziców, dzieci mają prawo do zachowku, chyba że zostały wydziedziczone w zapisie testamentowym lub zrzekły się spadku. Zgodnie z prawem spadkodawca może w testamencie dokonać wydziedziczenia. Prawa do zachowku można pozbawić m.in. osobę, która nie dopełniła wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych czy osobę, która dopuściła się wobec niego przestępstwa.
Według prawa spadkowego dzieci dziedziczą wraz z małżonkiem spadkodawcy, któremu należy się ¼ spadku. Jeśli zmarły posiadał mniej niż czworo dzieci, wszyscy dziedziczą po równo. W przypadku gdy rodzic miał więcej niż czwórkę potomstwa, ¼ majątku przypada małżonkowi, a pozostała część – dzieciom. Na tej podstawie możemy ubiegać się o właściwy zachowek po rodzicach.
Zachowek po dziadku, zachowek po babci
Chociaż prawo do zachowku mają zstępni spadkodawcy, a więc również wnuki, nie w każdym przypadku mogą się one ubiegać o wypłatę świadczenia. W pierwszej kolejności do zachowku uprawnione są dzieci oraz małżonek spadkodawcy – jeśli dzieci zmarłego żyją, tylko one mają prawo do zachowku. Tak więc, w przypadku śmierci babci czy dziadka, prawo do świadczenia mają nasi rodzice.
Jak dochodzić zachowku?
Zachowku możemy dochodzić na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest dobrowolna zapłata określonej sumy przez osobę powołaną do spadku w testamencie. To dużo tańsze i korzystniejsze rozwiązanie, jednak nie zawsze spadkobierca godzi się na ugodę. W takim przypadku musimy złożyć w sądzie w ciągu 5 lat od śmierci zmarłego roszczenie o zachowek. Aby prawidłowo napisać pozew o zachowek, skorzystajmy z pomocy doświadczonego adwokata. Niepoprawnie napisany dokument może być bowiem powodem wydłużenia sprawy lub nawet jej umorzenia.
