Walka z rakiem szyjki macicy – cytologia
Każdego roku w Polsce u tysięcy kobiet wykrywany jest rak szyjki macicy. Zachorowalność na ten typ nowotworu złośliwego na świecie stale wzrasta, dlatego wiele państw wdrożyło bardzo zaawansowane programy wczesnego wykrywania. Jeśli chodzi o raka szyjki macicy, podstawowym badaniem jest cytologia, która powinna być wykonywana rutynowo u pacjentek po inicjacji seksualnej. Wbrew mylnych opiniom, nie należy kierować się wiekiem, a na tak zwany rozmaz szyjkowy, należy udawać się regularnie.
Czym jest cytologia i kiedy należy ją wykonywać?
Cytologia to badanie, które nie tylko pozwala wykryć nowotwór złośliwy szyjki macicy, ale także stany, które bez wdrożenia odpowiedniego leczenia mogą bezpośrednio lub pośrednio przyczynić się do rozwoju choroby nowotworowej. Obecnie rozwijająca się medycyna jest bowiem w stanie wykryć raka w stadium przedklinicznym bezobjawowym, co pozwala na szybkie podjęcie terapii onkologicznej i wdrożenie skutecznego leczenia, ratującego życie.
To między innymi dlatego Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, czy też szpitale oraz przychodnie, wdrażają często populacyjne programy profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. Najczęściej są one skierowane dla kobiet od 25 do 60 roku życia, co czasem mylnie odbierane jest, jako wskaźnik wiekowy, zalecany do rozpoczęcia wykonywania cytologii.
Badanie to powinno być przeprowadzane u wszystkich kobiet, niezależnie od wieku, które przeszły inicjację seksualną, a harmonogram wizyt ginekologicznych powinien zawsze ustalić z pacjentką lekarz. Polskie rekomendacje wskazują na wykonywanie cytologii, co 3 lata, co jest kompromisem pomiędzy możliwościami finansowymi NFZ a ryzykiem zachorowalności na raka szyjki macicy. Warto jednak kierować się wiedzą i doświadczeniem ginekologów oraz onkologów, którzy zalecają stawianie się pacjentek na badania przynajmniej raz w roku. W tym celu warto odwiedzać gabinety ginekologiczne takich lekarzy, jak prof. dr hab. n. med. Grzegorz Jakiel – długoletnia praktyka w dziedzinie endokrynologii rozrodu, prowadzenia ciąży, czy właśnie wykonywaniu okresowych kontroli cytologicznych, pozwala bowiem na zastosowanie kompleksowej opieki nad pacjentką.
Jak przebiega cytologia?
Zaleca się, aby rozmaz szyjkowy był wykonywany, co najmniej 2 dni po ostatnim dniu miesiączki, a także nie później niż dwa dni przed jej rozpoczęciem – w tym celu kobieta powinna nie tylko zwracać uwagę na kalendarzyk miesiączkowy, ale także powinna obserwować swój organizm. Oprócz tego cytologia nie powinna być wykonywana w tym samym dniu, co USG dopochwowe, czy też kilka dni po użyciu gałek dopochwowych. Najczęściej termin badania wyznacza zaś ginekolog podczas wcześniejszej, ogólnej wizycie kontrolnej. Najbardziej optymalnym okresem do wykonywania cytologii jest zaś czas między 10 a 20 dniem cyklu, o czym warto pamiętać.
Jeśli chodzi o samo badanie, warto wiedzieć, że trwa ono około 5 minut i jest całkowicie bezbolesne. Ginekolog przeprowadzający rozmaz szyjkowy dba również o zapewnienie pacjentce odpowiedniego komfortu psychicznego. Cytologia rozpoczyna się zatem od wywiadu lekarskiego, po którym lekarz przechodzi do założenia odpowiedniej wielkości wziernika do pochwy, w celu uwidocznienia szyjki macicy. Po przeprowadzeniu oceny klinicznej jej stanu, można przejść do wykonania rozmazu odpowiednim narzędziem. Pobrany materiał trafia zaś na odtłuszczone szkiełko podstawowe i musi być niezwłocznie utrwalone. Przy całym badaniu cytologicznym bardzo ważne jest poinformowanie lekarza ginekologa o dotychczasowych zabiegach, czy przebytych ciążach.
Cytologia u kobiety w ciąży i pacjentek onkologicznych
Kobiety w ciąży powinny pamiętać o tym, aby również przystępować do badania cytologicznego. Nie zagraża ono bezpieczeństwu dziecka, a wielokrotnie pozwala na wykrycie zmian w obrębie szyjki macicy. Ważne jest również to, aby regularne i częstsze badania cytologiczne wykonywane były u pacjentek po leczeniu onkologicznym, związanym np. z rakiem piersi – istotne jest to m.in. przy terapii nowotworów hormonozależnych, wymagających stosowania leków o działaniu antyestrogenowym.
