Uwaga na kleszcze! Jak rozpoznać i leczyć boreliozę?

Wiosną i latem uwielbiamy spędzać czas na łonie natury. Chętnie chodzimy na spacery do parku lub wybieramy się na długie wycieczki po lesie. Niestety, może czyhać tam na nas niebezpieczeństwo. Sprawdź, do czego może doprowadzić ugryzienie kleszcza. Przeczytaj, czym jest borelioza, jak ją rozpoznać i skutecznie leczyć. Dowiedz się, jak groźne mogą być skutki boreliozy.

Co to jest borelioza?

Borelioza, inaczej krętkowica kleszczowa, jest to choroba przewlekła, która w niektórych przypadkach może nawet spowodować zgon zakażonej osoby. Mimo że objawy boreliozy są często trudne do rozpoznania, nie można ich w żadnym wypadku bagatelizować!

Do zakażenia boreliozą dochodzi najczęściej w wyniku pogryzienia przez kleszcze, które są nosicielami tej choroby. Pajęczaki zwykle przebywają w wysokich trawach lub krzakach, dlatego warto uważać w czasie wiosennych i letnich spacerów po lesie czy łące.

Jak rozpoznać boreliozę?

Najbardziej charakterystycznym objawem zakażenia jest występowanie rumienia na skórze, który jest czerwony i ma regularny owalny kształt. Na początku może być niewielki, ale z czasem zwiększa swoją objętość. Poza zmianami skórnymi u zakażonych osób obserwuje się:

• zmęczenie, 
• bóle stawów,
• podwyższenie temperatury.

Kolejnym objawem skórnym jest chłoniak limfocytowy w postaci czerwonego lub niebieskiego drobnego guza. Może wystąpić na brodawkach, małżowinie usznej lub okolicach moszny. Przewlekłe stadium choroby objawia się obrzękiem, a później pojawieniem się czerwono=szarych plam i siniaków na ciele.

Objawy boreliozy przewlekłej

Czasami nie pojawiają żadne niepokojące zmiany skórne, wówczas borelioza może przybrać postać przewlekłą. Objawy nie są charakterystyczne, a zakażenie rozprzestrzenia się przez krew lub chłonkę. Dolegliwości, jakie wtedy się pojawiają, to m.in.:

• gorączka,
• dreszcze,
• nadmierne pocenie,
• spadek wagi,
• złe samopoczucie,
• biegunki,
• refluks żołądkowy. 

Pojawiają się też kłopoty ze snem i mówieniem, związane ze zmianami neurologicznymi, które są szczególnie niebezpieczne i wymagają konsultacji z neurologiem.

W wyniku zakażenia boreliozą może dojść do zapalenia mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych. Chorzy odczuwają sztywność karku, mają kłopoty z zamykaniem powiek, mdłości, wymioty oraz bóle i zawroty głowy. Dolegliwości te często prowadzą do depresji. U niektórych zakażonych skutkiem boreliozy mogą być groźne zaburzenia rytmu serca.

Borelioza u dzieci

Pierwsze objawy, które pojawiają się do miesiąca od momentu zakażenia, to rumień skórny i złe samopoczucie przypominające objawy grypy. W okresie od 1 do 3 miesięcy mogą pojawić się zapalenie stawów lub opon mózgowych albo zaburzenia pracy serca. Objawy boreliozy u dzieci mogą pojawiać się nawet po kilku latach od ukąszenia, są to m.in. zanik skóry kończyn oraz zaburzenia psychiczne.

Jakie badania na boreliozę wykonać?

Należy pamiętać, że nie każde ukąszenie kleszcza prowadzi do zakażenia, niepokojącym sygnałem powinno być pojawieniem się wcześniej wymienionych objawów. Do potwierdzenia diagnozy niezbędne są badania laboratoryjne.

Badania na boreliozę:

• Test Elisa – najstarsza i najtańsza metoda wykrywania boreliozy na podstawie badania obecności przeciwciał w surowicy krwi lub płynie mózgowo-rdzeniowym.
• Metoda Western Blot – również polega na wykryciu przeciwciał, jednak jest uznawana za bardziej skuteczną niż test Elisa.
• Metoda PCR – najbardziej dokładna metoda, które opiera się na badaniu krwi, moczu lub płynu mózgowo-rdzeniowego pod kątem obecności DNA bakterii krętków boreliozy.

Jak leczyć boreliozę?

Ze względu na to, że borelioza wywoływana jest przez bakterie, najskuteczniejszą metodą leczenia jest podawanie antybiotyków. Warto pamiętać, by nie podawać antybiotyku pochopnie, ponieważ nie wszystkie kleszcze są nosicielami, więc ukąszenie nie we wszystkim przypadkach kończy się zakażeniem. Najważniejsze jest tu postawienie właściwej diagnozy i wykonanie badań laboratoryjnych.

Jeśli zauważymy ugryzienie, musimy postarać się o jak najszybsze usunięcie kleszcza. Nie ma mowy o stosowaniu domowych metod w postaci smarowania miejsca ukąszenia masłem lub alkoholem. Po usunięciu pajęczaka należy obserwować skórę przez miesiąc.

W przypadku pojawienia się rumienia konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Antybiotyki podaje się również w boreliozie przewlekłej. Czas podawania uzależniony jest od stopnia zakażenia. W czasie leczenia boreliozy warto uzupełnić niedobory witamin w porozumieniu z lekarzem.

Jak chronić się przed kleszczami?

Wiosną i latem w lasach i na łąkach często możemy trafić na kleszcze. Jak się przed nimi chronić?

Przede wszystkim warto zadbać o odpowiedni ubiór - długie spodnie, bluzkę z długim rękawem oraz czapkę. Jeśli ubranie będzie jasne, łatwiej będzie ci zauważyć siedzącego na nim kleszcza.

Wybierając się na spacer, pamiętaj o użyciu środków odstraszających kleszcze. Substancje, które są w nich zawarte blokują receptory insektów, zniechęcając je do lądowania na powierzchni skóry.

Kleszcze aktywne są rano i późnym popołudniem, dlatego jeśli możesz, unikaj wycieczek o tej porze. Staraj się też chodzić środkiem ścieżek, z dala od przydrożnych krzaków i traw.