Testy psychologiczne dla dzieci. Czym są i na czym polegają?

Stosowanie testów psychologicznych może służyć rozmaitym celom. Są one przydatne m.in. w badaniu inteligencji i osobowości pacjenta, a w przypadku najmłodszych dzieci również w ocenie rozwoju psychoruchowego. Ważne jest, by testy były wystandaryzowane i znormalizowane, dlatego w poradniach zaleca się stosowanie wyłącznie kwestionariuszy rekomendowanych przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Czym są testy psychologiczne?

Testy psychologiczne należą do podstawowych narzędzi diagnostycznych, jakimi posługują się specjaliści w poradniach pedagogiczno-psychologicznych dla dzieci. Najczęściej stanowią uzupełnienie szerszego badania i pojawiają się po etapie obserwacji zachowania dziecka oraz przeprowadzeniu wywiadu klinicznego, czyli rozmowy z dzieckiem i jego opiekunami.

Chociaż na dźwięk słowa ‘test’ większość z nas wyobraża sobie egzamin, a więc sytuację zwykle trudną i stresującą, testy psychologiczne, zwłaszcza te dla dzieci, wyglądają zupełnie inaczej. Rzeczywiście, w testach werbalnych wykorzystuje się pytania i twierdzenia w wersji papierowej, jednak pacjent nie ma tutaj możliwości podania błędnej odpowiedzi – opowiada nasz rozmówca z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Agathum.

Testy niewerbalne przypominają zabawę. Występują w różnych wariantach, a w ich przebiegu dziecko może zostać poproszone np. o wykonanie rysunku na zadany temat, ułożenie kolorowych plansz i tabliczek czy wskazanie najciekawszej ilustracji w przedstawionym zestawie. Takie testy psychologiczne bardzo mocno angażują małych pacjentów i z reguły odbierane są jako przyjemne.

Jednocześnie wszystkie te działania przebiegają wg opracowanego wcześniej schematu i służą specjaliście do uzyskania konkretnych informacji na temat psychiki dziecka. Właściwie zinterpretowane testy psychologiczne, będące dla młodego pacjenta zabawą, pozwalają poznać sposób myślenia, emocje oraz zdolności dziecka.

Podstawowe rodzaje testów psychologicznych dla dzieci

Testy projekcyjne dają psychologowi możliwość badania emocji dziecka oraz jego przekonań na temat otaczającego je świata. W badaniach tego rodzaju nie zadaje się pytań wprost, a narzędziem są materiały o całkowicie neutralnym charakterze. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie wiedzy dotyczącej przeżyć trudnych dla dziecka, o których nie chce lub nie może mówić. Przykładem może być test apercepcji tematycznej, w którym pacjentowi pokazuje się rysunek, na podstawie którego ten opowiada dowolną historię. Analiza opowieści dziecka pozwala specjaliście poznać problemy pacjenta i wysnuć hipotezy dotyczące ich źródeł.

Osobną grupę tworzą testy zdolności, badające inteligencję oraz rozwój strefy poznawczej dziecka. Tego rodzaju testy psychologiczne muszą być szczegółowo dopasowane do wieku pacjenta, a ich interpretacja dokonywana jest w odniesieniu do standardów przewidzianych dla dzieci w konkretnym przedziale wiekowym.

Wykonywanie testów psychologicznych jest bardzo pomocne w przygotowaniu fachowej opinii psychologicznej. Ich wyniki służą nie tylko postawieniu trafnej diagnozy czy też oceny prawidłowości rozwoju, ale są też podstawą do przygotowania dalszego planu pracy z dzieckiem.