Strojenie fortepianów i pianin – zachwyć się dźwiękiem od nowa
Pomimo sporej ilości różnic zarówno pianino, jak i fortepian zaliczamy do rodziny instrumentów strunowych, klawiszowych, młoteczkowych. W każdym z nich źródłem dźwięku jest drgająca struna. Aby jednak można było się cieszyć doskonałą jakością muzyki, niezbędna jest systematyczna i odpowiednia dbałość o instrument, zwłaszcza o jego wnętrze oraz elementy odpowiedzialne za dźwięk.
Strojenie fortepianu
Strojenie pianina lub fortepianu to, z fizycznego punktu widzenia, zmiana częstotliwości drgań strun. Polega ono na regulacji siły napięcia struny w celu uzyskania odpowiedniej wysokości strojonego dźwięku. Jest to możliwe poprzez dokręcanie lub poluzowanie kołków stroikowych, co sprawia, że zmienia się naciąg każdej ze strun i w konsekwencji także wydawany dźwięk. Każdą strunę stroi się osobno. W celu wygłuszenia sąsiednich i nasłuchiwania brzmienia tylko jednej struny stroiciel stosuje taśmę filcową lub kliny. Tego typu operacja powinna być wykonywana przez doświadczonego specjalistę, takiego jak na przykład Leszek Warachowski, prowadzący od 1997 r. w Szczecinie firmę Strojenie i Naprawa Pianin i Fortepianów. Oczywiście do strojenia niezbędne są także odpowiednie narzędzia, w tym specjalny klucz. Posługiwanie się nim wymaga ogromnej precyzji, skupienia i wyczucia. Każdy, nawet najmniejszy ruch kluczem skutkuje znaczną modyfikacją brzmienia. Podobnie niezbędnym narzędziem, które pomaga w ustalaniu dźwięku wyjściowego, jest kamerton generujący stały dźwięk o odpowiednich częstotliwościach. Jest on źródłem odniesienia dla stroiciela, umożliwiającym ustalenie prawidłowego współbrzmienia poszczególnych interwałów, czyli tzw. temperacji. Przyrząd ten może występować w wersji klasycznej – widełkowej, lub nowoczesnej – elektronicznej. Praca stroiciela najczęściej nie ogranicza się jedynie do zadbania o odpowiednią jakość uzyskiwanych dźwięków. Trzeba także przygotować instrument od strony technicznej. Strojenie fortepianu lub pianina, gdy mamy połamane niektóre młotki, niesprawny mechanizm lub część strun urwanych, nie ma najmniejszego sensu.
Kiedy stroić
Rozstrajanie się tego typu instrumentów jest naturalnym procesem. Wpływ na to mają między innymi warunki klimatyczne, szczególności wilgotność powietrza, intensywność użytkowania instrumentu oraz jakość zastosowanych materiałów. Dlatego też nie wystarczy jednorazowe strojenie przy zakupie fortepianu lub pianina. Wskazane jest, aby stroiciel zadbał o nasz instrument nie rzadziej niż dwa razy w roku. Najlepiej wiosną – gdy zaczyna się robić ciepło, i jesienią – wraz z nastaniem okresu grzewczego. W przypadku domowego, niezbyt intensywnego użytkowania możliwe jest strojenie go raz na rok. Tego typu zabiegi wykonuje się również po różnego rodzaju naprawach i modernizacjach, a także po wszelkich działaniach związanych z przemieszczaniem oraz transportem pianina lub fortepianu.
Zaniedbany instrument można porównać do zaniedbanego i chorego człowieka. Jego leczenie będzie o wiele bardziej skomplikowane, długotrwałe i droższe. Może się także skończyć niepowodzeniem. Dlatego też warto zadbać o regularne i systematyczne strojenie oraz serwis instrumentu, dzięki czemu będzie on nam służyć przez długi czas, zachwycając czystością dźwięków.
