Środki trwałe w przedsiębiorstwie

Każda firma dysponuje określonym majątkiem, którego część składników jest uznawana za środki trwałe. Gdy już tak się stanie powinny należy je odpowiednio sklasyfikować i ustalić ich wartość początkową. Ponadto środki trwałe mogą podlegać amortyzacji.  By było to zrobione dobrze, warto skorzystać pomocy dobrego biura rachunkowego, jak Usługi Księgowe Iwona Pierucka .

Czym są środki trwałe?

Jak mówi definicja, środkami trwałymi są rzeczowe składniki majątku, które stanowią własność lub współwłasność przedsiębiorstwa, a ich wartość jest większa niż 10 000 zł. Muszą być zdatne do użytkowania  w firmie przez przynajmniej rok. Mogą to być środki transportu, maszyny i urządzenia wszelkiego typu, jak też nieruchomości: grunty, budynki, prawo wieczystego użytkowania gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do własności odrębnych lokali. Środki trwałe mogą też być przedmiotem umowy dzierżawy czy leasingu. Ale  też wszelkie ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy czy też środki trwałe w budowie mogą być zaliczane do środków trwałych.

Jak się dzielą środki trwałe?

Posiadanie środków trwałych wymaga odpowiedniego ich zakwalifikowania. Służy do tego Klasyfikacja Środków Trwałych, będąca uporządkowanym zestawieniem składników majątku trwałego, który jest wykorzystywany do celów statystycznych, ewidencyjnych i amortyzacyjnych. Klasyfikacja ta została określona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). Wskazuje następujące grupy środków trwałych:

0 - grunty

1 - budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego

2 - obiekty inżynierii lądowej i wodnej

3 - kotły i maszyny energetyczne

4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania

5 - maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne

6 - urządzenia technicznie

7 - środki transportu

8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane

9 - inwentarz żywy

Warto podkreślić, iż grupy te składają się z dwucyfrowych podgrup i trzycyfrowych rodzajów.

Na czym polega ustalanie wartości początkowej środka trwałego?

Nabywając środki trwałe przedsiębiorca jest zobowiązany do określenia ich wartości początkowej. Podstawą jest tu wycena, którą można zmienić tylko i wyłącznie w  przypadku jej aktualizacji bądź ulepszenia środka trwałego. To niezwykle istotne, ponieważ wartość początkowa jest bazą, od której oblicza się odpis amortyzacyjny. Podstawą określenia wartości początkowej jest cena zakupu, którą można zwiększyć o koszty, jakie zostały poniesione na wprowadzenie składnika aktywów do obrotu. Jeśli składnik majątku został wytworzony samodzielnie, to należy wziąć pod uwagę koszty wytworzenia, zaś jeśli został nabyty tylko po części odpłatnie, wówczas jego wartość może zostać zwiększona o wartość przychodu z tytułu świadczenia w naturze. W przypadku, gdy środek trwały jest pozyskany ze spadku lub darowizny, wycenia się go według wartości rynkowej. Jeżeli składniki majątku zostały wniesione w postaci niepieniężnego wkładu, jego wartość początkową ustala się na podstawie odpisów amortyzacyjnych, której od niej były dokonane.

Amortyzacja środków trwałych

Amortyzacja to zmniejszanie się wartości środka trwałego w pewnym okresie, spowodowane jego użytkowaniem lub starzeniem się. Nie  niesie z sobą wydatków w okresie bieżącym. Nie obejmuje również całego majątku, jaki posiada przedsiębiorca. Amortyzacji podlega część majątku, będąca własnością bądź współwłasnością podatnika, oraz wytworzona we własnym zakresie lub nabyta. Środki te muszą być zdatne do użytku i kompletne. To, jaki rodzaj amortyzacji do rozliczenia środków trwałych wybierze przedsiębiorca, zależy wyłącznie od niego. Najczęściej stosowana jest metoda liniowa, w której koszty amortyzacji są wyliczane indywidualnie przez każdego podatnika. Przedsiębiorca może również skorzystać z przyspieszonej amortyzacji dla środków trwałych przyspieszonych i używanych. Pozwala ona na indywidualne zastosowanie stawek amortyzacji pod warunkiem, że środek trwały był używany przed nabyciem albo ulepszony przed wprowadzeniem do ewidencji. Istnieje także amortyzacja degresywna, zwana metodą malejących odpisów amortyzacyjnych, amortyzacja jednorazowa, dedykowana dla przedsiębiorstw z dużymi dochodami, oraz amortyzacja jednorazowa w ramach pomocy de minimis, dzięki której właściciel firmy może wykonać odpisy amortyzacyjne w wysokości do 50 tys. euro. Warte zapamiętania jest, iż podczas amortyzacji podatnik nie ma możliwości zmiany jednej metody na inną. Może jedynie zmienić stawkę amortyzacyjną w ramach wybranej metody.