Rozpoznanie i leczenie czerniaka, złośliwego nowotworu skóry
W naszym kraju obserwuje się systematyczny wzrost zachorowalności i umieralności na czerniaka. W ciągu ostatniej dekady odnotowano wzrost liczby nowych przypadków aż o 74%. To alarmujące dane, tym bardziej że przed złośliwym nowotworem skóry można się chronić, stosując odpowiednią profilaktykę. Jej najważniejszym elementem jest regularna kontrola znamion skórnych w gabinecie dermatologicznym. Jakie znamiona powinny wzbudzić czujność pacjenta?
Czerniak – charakterystyka nowotworu skóry
Czerniak to nowotwór skóry o wysokim stopniu złośliwości. Zazwyczaj daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także do bardziej odległych struktur anatomicznych – płuc lub wątroby. Omawiany nowotwór wywodzi się z komórek barwnikowych pochodzenia neuroektodermalnego. Najczęściej są to melanocyty. Specjaliści wyróżniają cztery stopnie zaawansowania klinicznego czerniaka:
stopień 0 – postać nieprzekraczająca naskórka i nienaciekająca,
postać I – guz z owrzodzeniem nie grubszym niż 1 mm lub bez owrzodzenia nie grubszy niż 2 mm, brak zajęcia węzłów chłonnych,
postać II – brak zajęcia węzłów chłonnych, zmiana większa i grubsza niż 2 mm,
postać III – przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych,
postać IV – przerzuty do odległych narządów.
Celem leczenia czerniaka jest opanowanie procesu chorobowego, zapobieganie przerzutom i wydłużenie życia chorego. Im wcześniej rak skóry zostanie zdiagnozowany, tym większa szansa na pełne wyzdrowienie.
Na które znamiona należy zwrócić szczególną uwagę?
Badanie znamion skórnych, czyli tak zwanych pieprzyków, powinno być wpisane w naszą codzienność tak samo jak samobadanie piersi u kobiet czy jąder u mężczyzn. Należy bacznie przyglądać się posiadanym pieprzykom, zwłaszcza po okresie letnim i kiedy któryś z nich zwróci naszą uwagę np. swędzeniem lub pieczeniem. Najlepiej raz w roku wybrać się na konsultację do dermatologa, który dokładnie obejrzy skórę dermatoskopem. Można w tym celu odwiedzić Gabinet Medycyny Estetycznej,Dermatologii i Alergologii prof. dr hab. med. Romualda Olszańskiego w Gdyni.
Specjaliści z zakresu dermatologii opracowali ABCDE czerniaka, które pomoże w klasyfikacji znamion skórnych na ciele. Do lekarza trzeba wybrać się jak najszybciej, kiedy zauważymy:
że znamię jest asymetryczne, „wylewa” się na jedną stronę,
brzegi zmiany są poszarpane, nierówne, zmiana ma zgrubienia,
kolor pieprzyka jest niejednolity, czerwony lub czarny,
zmiana przekracza 6 mm,
następują widoczne zmiany w wyglądzie znamiona.
Rozpoznanie czerniaka w gabinecie dermatologicznym odbywa się na podstawie badania wideodermatoskopowego. Na podstawie uzyskanych wyników lekarz decyduje, czy usunąć zmianę, czy nie.
Leczenie czerniaka skóry
Leczenie tego nowotworu na wczesnym etapie nie sprawia trudności i polega na wycięciu zmiany z marginesem zdrowej tkanki. W przypadku, gdy choroba nowotworowa jest bardziej zaawansowana, specjaliści łączą różne metody terapii, dopasowując je do indywidualnych potrzeb pacjenta. Mowa tu o chemioterapii, radioterapii, immunoterapii i terapii celowanej. Zasady postępowania leczniczego określone zostały przez Europejską Organizację Onkologiczną i Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej.
Skąd biorą się nowotwory skóry? Główną przyczyną ich powstawania jest nadmierna i nieodpowiedzialna ekspozycja ciała na promieniowanie słoneczne. Tymczasem większość z nas nie wyobraża sobie wrócić z wakacji bez karmelowej opalenizny. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, że promieniowanie UVA i UVB wnikają głęboko w głąb skóry, powodując mutacje DNA i stymulując wytwarzanie wolnych rodników. Te zaś odpowiedzialne są za fotostarzenie i degradację kolagenu.
Uszkodzenia DNA z czasem mogą przekształcić się w stan przednowotworowy i raka skóry. Powinniśmy chronić skórę przed słońcem przez cały rok. Jak to zrobić? Konieczne jest stosowanie kremów z filtrem, najlepiej tych z SPF 30 i 50. Warto też nosić jasne, przewiewne ubrania i nie wychodzić na zewnątrz, gdy promieniowanie słoneczne jest największe. Ponadto, po kąpieli w morzu lub jeziorze należy od razu wytrzeć skórę ręcznikiem. Wzmożona dbałość o zdrowie skóry pomoże nam uchronić się przed rozwojem złośliwych nowotworów.
