Rodzaje i kolory szat liturgicznych – dowiedz się, co oznacza ubranie księdza
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego kapłan czy ministranci bywają różnie ubrani podczas mszy? Rodzaj i kolor szat liturgicznych zależy od pełnionej funkcji, stopnia święceń i aktualnie obowiązującego okresu liturgicznego. Przeróżne stroje kapłańskie mają określone nazwy, przeznaczenie oraz znaczenie. Dowiedz się, co oznacza ubiór księdza w czasie eucharystii.
Szaty liturgiczne – znaczenie i pochodzenie
Obecnie uważa się, że różne rodzaje szat liturgicznych mają swoją genezę w strojach starożytnych Rzymian i Greków. Mniej więcej do przełomu VI i VII wieku nie występowało rozróżnienie między szatami codziennymi a odświętnymi, czy szatami osób duchownych i świeckich. Wierzono wówczas, że kapłani nie powinni odróżniać się od wiernych szatą, a sposobem postępowania. Rozwój w tym zakresie obserwuje się mniej więcej od IX wieku.
Dziś kapłani przywdziewają rozmaite szaty, a szczególnej uwadze podlega ich ubiór podczas eucharystii. Zastosowanie różnych rodzajów i kolorów szat w kościele rzymskokatolickim jest określone w Ogólnym wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego.
Do najbardziej istotnych elementów stroju kapłana możemy zaliczyć:
- albę – długą, białą szatę,
- komżę – rodzaj skróconej alby,
- ornat – wierzchnią szatę zakładaną podczas odprawiania mszy,
- stułę – wstęgę, zakładaną na ornat,
- dalmatykę – szatę diakona,
- kapę – rodzaj długiej peleryny.
Ponadto stosuje się paski (cingulum), birety, humerały i inne pomniejsze elementy stroju. Osobną kategorię stanowią też insygnia i szaty biskupie. U sprzedawców takich jak Slawtom. Pracownia szat liturgicznych najciekawszym elementem asortymentu są przede wszystkim różne rodzaje i kolory bogato zdobionych ornatów, które ksiądz zakłada na inne szaty podczas odprawiania nabożeństwa. Ornat to rodzaj szerokiej i obszernej szaty, dużej płachty materiału z otworem na głowę. Zwykle wykonany jest on ze szlachetnego materiału i ozdobiony bogatymi haftami.
Kolory liturgiczne – co oznacza kolor ornatu?
Nietrudno zauważyć, że księża przywdziewają ornaty w różnych kolorach. Nie każdy wie jednak, że szaty liturgiczne i ich barwy mają ścisły związek z okresem tak zwanego roku liturgicznego oraz świętem czy okazją lub intencją, z którą wiąże się dana eucharystia. I tak:
- ornat biały pojawia się w okresie Bożego Narodzenia, Wielkanocy i Świąt Maryjnych, symbolizuje radość, czystość i nastrój świąteczny, stosowany bywa także podczas mszy pogrzebowych dzieci;
- ornat czerwony to symbol walki, krwi i męczeństwa, kapłan przywdziewa go w Niedzielę Męki Pańskiej (palmową), w Wielki Piątek, w niedzielę Zesłania Ducha Świętego i podczas innych uroczystości związanych z Duchem Świętym;
- ornat fioletowy to symbol oczekiwania, dlatego zakładany jest podczas Adwentu i w Wielkim Poście, symbolizuje też pokutę i żałobę, dlatego może pojawić się w liturgii za zmarłych;
- ornat różowy symbolizuje radość w okresie oczekiwania, stosowany jest wyłącznie w trzecią niedzielę Adwentu i czwartą niedzielę Wielkiego Postu;
- ornat zielony używany jest w niedziele i dni powszednie okresu zwykłego, symbolizuje nadzieję i odrodzenieornat złoty używany bywa w zastępstwie innych kolorów (w szczególności białego), zwykle stosuje się go podczas szczególnych uroczystości, jak Boże Narodzenie czy Niedziela Zmartwychwstania.
