Rewitalizacja stref objętych ochroną konserwatorską. Kilka podstawowych informacji
Co dokładnie podlega ochronie konserwatorskiej?
Ochronie konserwatorskiej podlegają poszczególnie nieruchomości (pałace, dworki itd.), ale i tereny otwarte (np. parki, ogrody). Co ważne, miejsca objęte ochroną nie muszą figurować w rejestrze zabytków. Wystarczy, że kwalifikują się jako dobra kultury materialnej, chronione i ewidencjonowane przez wojewodów oraz pozostałe organy jednostek samorządu terytorialnego.
Ochrona konserwatorska a rewitalizacja
Program rewitalizacji powinien być zgodny z priorytetami i celami rozwojowymi lokalnego samorządu, określonymi w dokumentach strategicznych i długookresowych. Oznacza to, że wszelkie koncepcje projektowe muszą stanowić owoc porozumienia z wojewódzkim konserwatorem i władzami. Projekty mogą mieć formę odtwórczą (przywrócenie stanu pierwotnego danego miejsca) lub innowacyjną (zmiana funkcji bądź wyglądu obszaru, z zachowaniem jego historyczno-kulturalnego charakteru).
Rewitalizacja terenów zielonych
Jak wspomnieliśmy na początku, opieka konserwatora obejmuje wybrane tereny zielone. Rewitalizacja obszarów zieleni jest szczególnie ważna ze społecznego punktu widzenia. Według badań CBOS-u za rok 2015, aż 78% respondentów wskazało przestrzenie parkowe, jako jedno z trzech preferowanych miejsc wypoczynku poza domem. Za ich zalety, oprócz obcowania z naturą, uznano m.in. ,,ciekawe otoczenie” z ,,zabytkami”, czy ,,pomnikami”. Sformułowania te jasno dowodzą, że respondentom chodziło nie tylko o osiedlowe skwery, ale też założenia parkowo-ogrodowe z prawdziwego zdarzenia, o dużej wartości historyczno-kulturowej.
Kto zajmuje się rewitalizacją?
Do prac rewitalizacyjnych często angażowane są podmioty prywatne, doświadczone w tego typu działalności. Część z nich obejmuje swym zasięgiem obszar całego kraju. Przykładem takiej firmy jest Park- M ze Starego Sącza, mająca na swoim koncie wiele udanych realizacji w tak znanych miastach, jak Żelazowa Wola (park wokół Muzeum Chopina), Białystok (przestrzeń ogrodowa Pałacu Branickich), czy Warszawa (Ogród Górny Zamku Królewskiego). Specjaliści Parku-M zajmują się rewitalizacją terenów zielonych objętych ochroną konserwatorską, a także tych, które jej nie podlegają.