Renowacje witraży sakralnych w pracowni Adama Bochni

Witraże sakralne, które zdobią setki polskich kościołów, klasztorów, kaplic, bazylik czy katedr zaliczane są w większości do zabytków i prawdziwych dzieł sztuki. Wiele z nich powstało dziesiątki lat temu, a warunki pogodowe i starzenie się szkła doprowadziło do utraty dawnego ich blasku. Ten odzyskany może być dzięki renowacji witraży sakralnych. Takie wyzwania od lat przyjmuje Adam Bochnia, który prowadzi swoją pracownię witraży w miejscowości Kunowa w województwie podkarpackim.

Czym jest renowacja witraży sakralnych?

Jak tłumaczy Adam Bochnia za renowacje witraży uznaje się ich naprawę w taki sposób, by przywrócić im dawną świetność. Ważne jest przy tym zachowanie wszystkich cech danego dzieła bez żadnej dodatkowej ingerencji. Renowacja musi bowiem kończyć się oddaniem witrażu w formie, którą posiadał on pierwotnie przed uszkodzeniem.

Zakres naprawy jest zatem bardzo różny i zależy zawsze od stanu technicznego witrażu. Podkreślić bowiem należy, że ten może być wyblakły, ukruszony, pęknięty, zawilgocony, przetarty, a nawet skorodowany. Renowacja witrażu ma też odwrócić skutek odkształceń szkła oraz wyeliminować nieestetyczne szczeliny m.in. pomiędzy przeszkleniem a żelaznymi ramami.

Jak wygląda renowacja witrażu sakralnego?

Renowacja witrażu zależy m.in. od tego, czy jest on uznany za zabytek. Zakres prac determinuje również spodziewany efekt naprawy, a także ogólny stan techniczny dzieła. Specjalista Adam Bochnia wykonuje renowacje głównie w technikach tradycyjnych składanych w profile ołowiane, a także w niezwykłej technice Tiffany’ego. Podkreśla on, że naprawy wykonywać mogą tylko doświadczone osoby, które posiadają szeroką wiedzę konserwatorską oraz odpowiednie narzędzia do renowacji.

Jeśli chodzi zaś o sam proces odnawiania witrażu sakralnego, zawsze rozpoczyna się on od oceny stanu technicznego i stworzenia właściwej dokumentacji. Kolejny etap to demontaż witrażu i bezpieczne przewiezienie go do pracowni konserwatorskiej. Tam dokonywane są konserwacje stalowych ram oraz opracowywane są przeszklenia ochronne. Istotne jest też wykonanie badań konserwatorskich. Dopiero wtedy można podjąć szersze działania renowacji witrażu. Zalicza się do nich:

• czyszczenie pól witrażowych,
• uzupełnianie ubytków w szkle,
• wymianę zniszczonych profili ołowianych,
• obróbkę ram,
• sklejanie popękanych elementów,
• zastępowanie wtórników nowymi,
• malowanie farbami szkliwionymi.

Renowacja kończy się montażem przeszklenia ochronnego w glifie okiennym, a także montażem witraży w nowych ramach samonośnych. Adam Bochnia zwraca uwagę na to, że przed tymi działaniami ważne jest wcześniejsze uzupełnienie fug czy oczyszczenie cegieł w otworach witrażowych kościoła.

Efekty renowacji witraży sakralnych

Efekty renowacji witraży sakralnych są bardzo satysfakcjonujące. W Pracowni Witraży Adama Bochni uratowano przed doszczętnym zniszczeniem wiele ozdobnych wypełnień okien. Witraże odzyskują swój intensywny kolor, wyraziste kontury, a także solidne ramy. Dodatkowo są one zabezpieczone przed zabrudzeniami, promieniowaniem UV, wilgocią i wodą, a nawet przeciw uszkodzeniom mechanicznym. Adam Bochnia tłumaczy, że udana renowacja to również taka, która wydłuży żywotność witrażu. Czas do następnych prac konserwatorskich liczony jest w długich latach.