Artykuł sponsorowany

Prawo karne - kiedy przestępstwo ulega przedawnieniu?

Polskie prawo przewiduje kilka sytuacji, kiedy sprawca przestępstwa nie zostanie ukarany. Mowa tu o przedawnieniu – po upływie określonego czasu zostaje zniesiona karalność danego czynu.

Kiedy przestępstwo ulega przedawnieniu?

W Kodeksie karnym znajdziemy regulacje, odnoszące się do przedawnienia ścigania, przedawnienia wyrokowania oraz przedawnienia wykonania kary i środka karnego. Nie zawsze karalność czynu zostanie zniesiona po upływie tej samej ilości lat. Zależy to od rodzaju przestępstwa oraz zagrożenia karą. Zgodnie z art. 101 § 1 ustawy Kodeks karny karalność czynu ustaje, gdy od momentu jego popełnienia minęło:

30 lat – w przypadku zbrodni zabójstwa,
20 lat – w przypadku innej zbrodni,
15 lat – jeśli czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności wyższą, niż 5 lat,
10 lat – jeśli czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności wyższą, niż 3 lata,
5 lat – w przypadku innych występków.

Gdy przestępstwo ścigane jest z oskarżenia prywatnego, kluczowy jest moment, w którym pokrzywdzony dowiedział się, kto jest sprawcą czynu. Wówczas karalność ustaje z upływem roku od tego czasu, lecz nie później, niż z upływem 3 lat od popełnienia przestępstwa. Karalność wykroczenia ustaje, jeśli od czasu jego popełnienia upłynął rok - jeśli w tym czasie zostało podjęte postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. W pewnych sytuacjach może dojść do wydłużenia w/w okresów, a mianowicie jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie to karalność przestępstw ustaje (dodatkowo) po upływie 10 lat, a w przypadku przestępstw z oskarżenia prywatnego (dodatkowo) po upływie 5 lat licząc od zakończenia w/w okresów.

Przedawnienie wykonania kary

Ustanie wykonalności wyroku oznacza, że nie można wykonać orzeczonej kary wobec sprawcy przestępstwa. Mamy do czynienia z przedawnieniem, jeśli od uprawomocnienia się wyroku skazującego minęło:

30 lat – gdy kara pozbawienia wolności przekracza 5 lat albo w przypadku kary surowszej,
15 lat – gdy kara pozbawienia wolności nie przekracza 5 lat,
10 lat – w razie skazania na inną karę.

W razie wątpliwości warto skontaktować się z adwokatem. Dariusz Sięka, prowadzący własną Kancelarię adwokacką, oferuje profesjonalną pomoc w kwestii przedawnień spraw.

Spoczywanie biegu przedawnienia

Warto również pamiętać o treści art. 104 K.K. zgodnie z którym przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego. Nie dotyczy to jednak braku wniosku lub oskarżenia prywatnego.

Szczególnie istotny dla skazanych jest również art. 15 par. 3 Kodeksu Karnego Wykonawczego zgodnie z którym zawieszenie postępowania wykonawczego nie wstrzymuje biegu przedawnienia, chyba, że skazany uchyla się od wykonania kary. W takiej sytuacji tj. gdy skazany uchyla się od wykonania kary dojdzie do wydłużenia okresu przedawnienia wykonania kary o kolejne 10 lat.

Jakie przestępstwa nie ulegają przedawnieniu?

Nie w każdym przypadku mamy do czynienia z ustaniem karalności lub wykonania wyroku. Mowa tu o zbrodniach przeciwko ludzkości, pokojowi oraz przestępstwach wojennych. Ponadto przedawnieniu nie ulegają czyny umyślne: zabójstwo, ciężkie uszkodzenie ciała, ciężki uszczerbek na zdrowiu lub pozbawienie wolności łączone ze szczególnym udręczeniem, popełnione przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.