Podłaźnik i choinki. Skąd się to wzięło?

Kiedy myśli się o Bożym Narodzeniu przed oczyma staje obraz kolorowo przestrojonej, obsypanej ciepłymi światełkami choinki. Choć wydaje się, że tradycja ta istnieje w Polsce od zawsze, to przyszła z Niemiec i zastąpiła magiczne tradycje lokalne.

Choinka od zachodnich sąsiadów

Okres zaborów wprowadził w Polsce wiele zmian, nie tylko społeczno-historycznych, ale i kulturowych. Od Niemców przejęty został wówczas zwyczaj stawiania w domach przystrojonego, iglastego drzewka – choinki. „Na ziemiach polskich pierwsze choinki ubierane były w domach ewangelickiego mieszczaństwa pochodzenia niemieckiego. Początkowo zwyczaj ten przyjął się w polskim środowisku mieszczańskim i w bogatych dworach, w których choinka stanowiła powszechną dekorację wnętrza już w połowie XIX w.” – podaje badaczka tematu dr Katarzyna Smyk. Na wieś tradycja ta trafiła na przełomie XIX i XX wieku, a rozpowszechniona został dopiero po II wojnie światowej.

Wcześniej w Polsce

Zanim w domach zagościło drzewko, dekorowano izby zielonymi gałązkami zdobionymi owocami lub ręcznie robionymi przybraniami. Ozdoba przymocowywana była w najwyższym miejscu stropu. Niekiedy zamiast gałązek zdobiono czubki drzew, które przywieszano czubkiem do dołu. Nazewnictwo tego rodzaju tradycji opierało się na wyrazach: podłaźnik, jutka, wiecha, czy też boże drzewko. W Polsce tradycja ta, była żywa jeszcze do niedawna. Dr Katarzyna Smyk odnotowuje, że w 1935 roku w Motyczach można było jeszcze znaleźć ubrane podłaźniczki.

Co drzewko przynosiło

Podłaźnik (koniecznie pochodzący z drzewa iglastego) nie był jedynie kolorową ozdobą. Miał, zwłaszcza dla ludności terenów wiejskich, duże znaczenie symboliczne. Jak nadmienia Tadeusz Seweryn, ozdoba ta chroniła przed złem i urokami dom wraz z mieszkańcami. Obecnie w domach pojawiają się głównie choinki. Pełniące funkcję ozdobną, przypominającą o samych świętach. Dawniej ich znaczenie było głębsze. Uważano je za „Drzewo Życia”, czyli symbol narodzin Chrystusa.

Współczesne choinki

Obecnie choinki uważane są za element dekoracyjny i oznaczenie miejsca, w którym można odnaleźć prezenty. Ubierane są zgodnie z trendami lub akuratnym samopoczuciem właściciela, a nie znaczeniem i ochroną zapewnianą przez użyte ozdoby. Ważne, aby wybrać dobrą choinkę - sprawdź, czym należy się kierować przy wyborze choinki.

Jeszcze do niedawna zasypywane kolorowymi ozdobami i oświetlane klasycznymi woskowymi świecami, dzisiaj często dobiera się przybranie wg klucza kolorystycznego (w eleganckie, nierzadko jednokolorowe ozdoby), a światełka LED czynią drzewka bardziej efektownymi.