Nadczynność i niedoczynność tarczycy – czym się różnią?

Martwisz się o swoje zdrowie i podejrzewasz, że cierpisz na chorobę autoimmunologiczną, ale nie wiesz jaką? Nie należy mylić nadczynności i niedoczynności tarczycy. Są to dwa zupełnie różne stany, oba wpływają na tarczycę i sposób jej działania, ale ich charakterystyka jest inna. Nadczynność tarczycy charakteryzuje się nadmiarem hormonów tarczycy w organizmie, a niedoczynność tarczycy, jak sama nazwa wskazuje, to niedobór tych hormonów. Sprawdź, czym dokładnie różnią się te choroby i jak można sobie z nimi radzić.

Czym jest tarczyca?

Aby zrozumieć, czym jest nadczynność i niedoczynność tarczycy, ważne jest zrozumienie mechanizmu działania tarczycy. Ten mały gruczoł znajduje się u podstawy przedniej części szyi. Wyglądem przypomina motyla – składa się z dwóch płatów po obu stronach i łączących je cieśni. Chociaż tarczyca jest niewielka, pełni niezwykle ważną funkcję. Odpowiada za produkcję i uwalnianie dwóch hormonów: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), które regulują pracę większości tkanek organizmu, wpływając na metabolizm i wytwarzanie ciepła (termogeneza). Tarczyca funkcjonuje ściśle w połączeniu z przysadką mózgową, która uwalnia hormon tyreotropowego (TSH) stymulujący gruczoł tarczowy do pracy. Związek między tarczycą a przysadką nazywa się ujemnym sprzężeniem zwrotnym. Dzieje się tak, ponieważ podwyższony poziom hormonów tarczycy powoduje zmniejszenie uwalniania TSH przez przysadkę mózgową, a brak hormonów zwiększa produkcję TSH, co z kolei stymuluje tarczycę do produkcji większej ilości T3 i T4.

Jeśli z jakiegoś powodu tarczyca lub przysadka mózgowa działają dysfunkcyjnie, może wystąpić problem z produkcją i wydzielaniem hormonów. Gdy gruczoł produkuje i uwalnia za dużo lub za mało hormonów, negatywnie wpływa to na pracę organizmu, powodując określone objawy.

Charakterystyka nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy jest zaburzeniem, w którym tarczyca wytwarza zbyt dużo hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Do najczęstszych przyczyn schorzenia należą: choroba autoummunologiczna Gravesa i Basedowa, guzki tarczycy, podostre zapalenie tarczycy i poporodowe zapalenie tarczycy.

Zakres i nasilenie objawów nadczynności tarczycy różnią się w zależności od pacjenta. U osób starszych objawy nadmiaru hormonów mogą być mniej nasilone i objawiać się np. w postaci senności, zmęczenia, osłabienia. Główne objawy nadczynności tarczycy to: ciągłe uczucie gorąca, pocenie się; niepokój, nerwowość, drażliwość, drżenie rąk; kołatanie i przyspieszone bicie serca; osłabienie mięśni; wypadanie włosów; wytrzeszcz oczu, podwójne widzenie, obrzęk i zaczerwienienie powiek lub spojówek; zaburzenia miesiączkowania.

Charakterystyka nieczynności tarczycy

Niedoczynność tarczycy to stan charakteryzujący się niedoborem hormonów tarczycowych z powodu ich niewystarczającej produkcji. Istnieje wiele przyczyn schorzenia, z których najważniejsze to: choroba Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy), stan po chirurgicznym usunięciu tarczycy (np. z powodu raka lub wola), stan po leczeniu radioaktywnym jodem.

Objawy niedoczynności tarczycy pojawiają się, gdy niedoczynność tarczycy pozostaje nieleczona. Po wyrównaniu poziomu hormonów objawy powinny ustąpić. Najbardziej zauważalne objawy schorzenia to: ciągłe uczucie zimna; ciągłe zmęczenie i senność; depresja; przybranie na wadze; sucha i łuszcząca się skóra; zaburzenia pamięci; spowolnienie akcji serca, a także nadciśnienie.

Objawy niedoczynności tarczycy różnią się stopniem nasilenia i występują w różnych kombinacjach. U niektórych osób symptomy są łagodne i dlatego często pojawia się problem z rozpoznaniem zaburzenia. U innych objawy są ciężkie i męczące. Warto wiedzieć, że nieleczona niedoczynność tarczycy może stale się rozwinąć się rozwijać. Ciężka niedoczynności może skutkować chorobami serca, bezpłodnością, a w bardzo ciężkich przypadkach nawet śpiączką.

Kto leczy niedoczynność i nadczynność tarczycy?

Kiedy zauważysz, że coś niepokojącego dzieje się z twoim organizmem, powinieneś udać się do lekarza rodzinnego. On zleci testy w celu sprawdzenia poziomu tyreotropiny w surowicy krwi. Dodatkowo może zamówić bezpłatne badanie stężeń tyroksyny (fT4) oraz trijodotyroniny (fT3). Zwykle jest to w stanie naprowadzić lekarza na problem, z którym zmaga się organizm. Na podstawie wyników, lekarz rodzinny skieruje pacjenta do endokrynologa. NZOZ Lar-Med prowadzi poradnię endokrynologiczną dla dzieci pow. 10 roku życia i dorosłych.

Lekarz endokrynolog swoją edukację i rozwój naukowy skupił na chorobach ściśle związanych z pracą układu hormonalnego człowieka, w tym z tarczycą. A w jakich sytuacjach konieczna jest wizyta u endokrynologa? Jeśli wyniki badań TSH i hormonów tarczycy są niepokojące, lekarz rodzinny prawdopodobnie skieruje Cię do specjalisty.