Na jakiej podstawie stwierdza się nieważność decyzji administracyjnej?
Uzyskanie wielu pozwoleń, zezwoleń, koncesji odbywa się w ramach postępowania administracyjnego i wieńczy je wydanie decyzji. Od tej można się odwołać, a w niektórych przypadkach złożyć wniosek o jej unieważnienie. Istnieją jednak ściśle określone prawnie okoliczności pozwalające na takie działanie, a także pewne ograniczenia. O tym piszemy w poniższym artykule.
Czym jest nieważność decyzji administracyjnej?
To instytucja występująca na gruncie prawa administracyjnego, które ma wpływ na codzienne życie w zakresie regulowania formalności w rozmaitych urzędach państwowych. Wydawane decyzje mogą mieć postać pozwolenia, zgody, koncesji etc. Sam brak zgody z wydaną treścią nie uprawnia jeszcze do złożenia wniosku o stwierdzenie jej nieważności, w czym pomaga między innymi kancelaria adwokacka Kamila Flatow z Warszawy. W takim przypadku odpowiednią czynność stanowi wniesienie odwołania od niej. W sytuacji, gdy jest ona obarczona tak zwaną wadą kwalifikowaną, można domagać się wznowienia całego postępowania lub właśnie uznania jej za nieważną. Takie działanie uznaje się za weryfikację w trybie nadzwyczajnym.
Należy zaznaczyć, że postępowanie może dotyczyć zarówno decyzji ostatecznych, jak i nieostatecznych. Co ważne, stwierdzenie nieważności może nastąpić nie tylko na wniosek, ale także z urzędu. Tego rodzaju sprawami zajmują się organy administracyjne wyższego stopnia wobec tego, który daną decyzję wydał. Samo postępowanie odbywa się również w trybie administracyjnym, a strona składająca wniosek ma prawo korzystać przy tym ze standardowych środków odwoławczych. Dodatkowo należy zaznaczyć, że weryfikacja decyzji nie sprawia, że jej skutki nie wchodzą w życie, o ile organ prowadzący sprawę w trybie nadzwyczajnym może wstrzymać prawo wykonalności, jeśli istnieje prawdopodobieństwo zaistnienia wady kwalifikowanej.
Kiedy wydana decyzja może zostać unieważniona?
Jak zostało już wspomniane, taki status może otrzymać decyzja, która została dotknięta wadą kwalifikowaną wymienioną w Kodeksie postępowania administracyjnego. Oznacza to, że unieważnione zostają te, które:
są rozpatrzone przez niewłaściwy organ pod względem miejsca, instancji lub dziedziny;
dotyczą już rozstrzygniętych spraw;
wydano z rażącym naruszeniem prawa bądź bez podstawy prawnej;
są skierowane do niewłaściwego adresata – podmiotu niebędącego stroną w sprawie;
w sytuacji wykonania skutkowałyby karą;
mają trwale niewykonalny charakter;
zawierają wadę sprawiającą, że są nieważne z mocy prawa.
Nie zawsze jednak, pomimo wskazanych przesłanek da się złożyć wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji. Dzieje się tak, gdy od jej wydania minie 10 lat bądź skutki prawne, jakie wywołała, są niemożliwe do odwrócenia. Nie zamyka to drogi ochrony prawnej interesantów, ponieważ mają prawo żądać od konkretnego organu uznania, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa wraz z jego wskazaniem. To z kolei skutkuje odpowiedzialnością odszkodowawczą ze strony właściwego samorządu terytorialnego lub skarbu państwa.
