Na czym polega radełkowanie?

Obróbka skrawaniem na tokarkach czy frezarkach należy do najpopularniejszych metod formowania elementów z różnych materiałów. Możliwości nowoczesnych maszyn CNC są bardzo szerokie, dlatego za ich pomocą wykonuje się nie tylko ogólne kształty. Jedną z czynności, jakie wykonuje się na tokarce, jest też radełkowanie. Na czym ona polega i jakie jest jej zastosowanie?

Czym jest radełkowanie i jaki zapewnia efekt?
 

Czynność lub proces radełkowania w fachowym języku jest też nazywany moletowaniem. Realizuje się go na tokarce za pomocą specjalnego narzędzia – radełka. Składa się ono z uchwytu oraz jednej lub dwóch rolek naciętych w rowki. Odpowiadają one za wyciskanie wzoru w powierzchni materiału. Rolki najczęściej są wykonane ze stali szybkotnącej
i – zależnie od typu wykonywanego wzoru – montowane w uchwycie pojedynczo lub
w parze. Podczas obróbki są one dociskane do powierzchni materiału, a obracając się, wytłaczają na niej wzór. Zależnie od ustawienia rolek otrzymuje się konkretny efekt. Może nim być równoległe rowkowanie powierzchni, rowkowanie skośne lub kratkowanie. Przykładem efektu radełkowania są boczne powierzchnie pokręteł czy wysokich łbów śrub, które dzięki tej czynności zapewniają znacznie lepszy uchwyt.

Rodzaje radełkowania

Moletowanie czy też radełkowanie przynosi różne efekty, w zależności od tego, jakie wykorzystano narzędzie. W technice stosuje się kilka układów rowków, które są przydatne podczas fakturowania powierzchni konkretnych metali:

• układ prosty jest stosowany do wszystkich typów materiałów,
• układ krzyżowy sprawdza się w przypadku materiałów takich jak aluminium, mosiądz, stal czy fibra,
• układ kratkowy jest wykorzystywany do fakturowania mas plastycznych i twardej odmiany gumy,
• układ śrubowy.

Poza tym ogólnym rozróżnieniem narzędzia do radełkowania (tzw. moletki), które oferuje firma Optima Tools, mogą też być przystosowane do wykonywania wariantów nacięć. Przykładowo radełkowanie śrubowe może mieć nachylenie prawe lub lewe, a radełkowanie kryzowe – wzór wklęsły lub wypukły. W technice stosuje się też układ kombinowany śrubowo-krzyżowy wklęsły lub wypukły. Istotną cechą jest też podziałka radełka. Decyduje ona o gęstości ułożenia wgłębień na powierzchni materiałów, a w efekcie o jego odporności na poślizg.

Zastosowanie radełkowania

Podstawowym celem radełkowania jest nadanie śliskiej i gładkiej powierzchni dodatkowej faktury. Dzięki niej i uzyskanej tym samym chropowatości gładki metal nie ślizga się w palcach. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy pokrętło lub śruba są stosowane w kontakcie z olejami czy smarami. Radełkowane główki i uchwyty mają też znaczenie w przypadku narzędzi do precyzyjnych prac. Zaliczają się do nich np., zgłębniki stomatologiczne czy uchwyty do wymiennych ostrzy, których zadaniem jest cięcie materiałów papierniczych lub budowlanych. Charakterystyczna, chropowata powierzchnia gwarantuje pewny uchwyt w sytuacji, gdy konieczne jest dociśnięcie narzędzia.