Na czym polega inwentaryzacja przyrodnicza?
Najczęściej celem wykonania inwentaryzacji przyrodniczej jest dokonanie waloryzacji badanego terenu, co prowadzi dalej do nadania mu odpowiedniej kategorii. Kategorię czy też rangę terenu określa się np. dla parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, ale również na potrzeby przygotowania planu zagospodarowania przestrzennego w danej gminie czy powiecie.
Istota inwentaryzacji przyrodniczej
Definicję inwentaryzacji przyrodniczej znajdziemy w Ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiskach oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z zapisem rozporządzenia jest to zbiór badań terenowych przeprowadzonych na potrzeby scharakteryzowania elementów środowiska przyrodniczego wraz z opisem zastosowanej metodyki.
Sporządzenie inwentaryzacji przyrodniczej pozwala dokładnie zbadać aktualny stan przyrody w danym miejscu, co jest potrzebne dla ustalenia, jakie działania należy podjąć w celu ochrony lokalnego ekosystemu. Wyniki inwentaryzacji stanowią podstawę planowania terenów rekreacyjnych i turystycznych w konkretnym miejscu, ale mogą także wskazywać obszary, na których możliwe jest prowadzenie rozmaitych inwestycji bez szkody dla środowiska.
Przebieg inwentaryzacji przyrodniczej
Sporządzenie rzetelnej ewidencji przyrodniczej danego obszaru jest zadaniem bardzo skomplikowanym i czasochłonnym. Dla uzyskania wiarygodnych informacji zaleca się, by czas badań obejmował 12 miesięcy, a jeśli nie jest to możliwe, przynajmniej jeden pełen okres wegetacyjny – mówi ekspert z EkoPolska Sp. k.
Rozpoczęcie badań terenowych poprzedza etap przygotowawczy. W tym momencie specjaliści muszą zgromadzić i przeanalizować istniejące mapy topograficzne oraz informacje archiwalne na temat badanego obszaru i jego okolic. Konieczne będzie rozpoznanie rzeźby terenu i budowy geologicznej, a także warunków glebowych i hydrologicznych.
Mapy topograficzne na etapie przygotowawczym służą do przygotowania tzw. podkładów. Dla każdego obszaru inwentaryzacji powinno się przygotować kilka podkładów, na których osobno będą zaznaczane efekty badań nad fauną i florą.
Właściwa inwentaryzacja obejmuje badania terenowe nad trzema oddzielnymi kwestiami. Osobno prowadzi się więc inwentaryzację botaniczną, faunistyczną i ewidencję przyrody nieożywionej. Co ważne, do opisu flory i fauny stosuje się odmienne metodologie. Spis elementów przyrody nieożywionej może natomiast być prowadzony równolegle z inwentaryzacją florystyczną bądź faunistyczną.
Na potrzeby inwentaryzacji botanicznej przygotowuje się 2 spisy: florystyczny, w którym odnotowuje się wszystkie gatunki roślin występujących na badanym obszarze oraz fitosocjologiczny, który uwzględnia również rozmieszczenie zbiorowisk roślinnych.
Zdecydowanie trudniejszym zadaniem jest przygotowanie spisu faunistycznego. Dlatego podczas tej części inwentaryzacji zaleca się koncentrację na kręgowcach, zaś w przypadku bezkręgowców skupiać się przede wszystkim na gatunkach łatwych w identyfikacji. Dobrą praktyką podczas pracy nad spisem fauny jest kilkukrotne powtarzanie badania na tym samym obszarze w ciągu jednego sezonu.
Inwentaryzacja przyrodnicza elementów przyrody nieożywionej polega na wykonaniu spisu skał, osuwisk, kamieniołomów i odkrywek, jaskiń, a także źródeł, przełomów itd. Najlepszym momentem do pracy nad tą częścią inwentaryzacji jest wczesna wiosna.
Jak można zauważyć, wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej wymaga rozległej wiedzy z zakresu biologii, a także geologii i geomorfologii. Osoby pracujące nad spisem muszą korzystać z fachowej literatury i wykazywać się dużą sprawnością w badaniach terenowych.
