Na czym polega antykoncepcja hormonalna?

Antykoncepcja hormonalna to jedna z najczęściej stosowanych metod zapobiegania ciąży. Dlaczego? Powód jest prosty. W bardzo skuteczny sposób zabezpiecza przed nieplanowanym poczęciem i jest prosta w stosowaniu. Występuje nie tylko w formie tabletek, do metod antykoncepcji hormonalnej zaliczają się również plastry antykoncepcyjne, krążki dopochwowe, implanty podskórne oraz zastrzyki trzymiesięczne. Jaki jest mechanizm jej działania?

Jak działa antykoncepcja hormonalna?

Antykoncepcja hormonalna polega na dostarczaniu do organizmu kobiety sztucznych hormonów: z grupy estrogenów oraz z grupy progestagenów. Niektóre preparaty zawierają oba hormony, inne tylko hormony z grupy drugiej. Sztuczne hormony wykazują działanie podobne do naturalnych hormonów płciowych i zapobiegają ciąży przez:

• hamowanie owulacji – jajniki przechodzą w stan uśpienia, przez co nie może dojść do comiesięcznego uwolnienia komórki jajowej. Dlatego nawet kiedy plemniki znajdą się w drogach rodnych kobiety, do zapłodnienia nie dojdzie,
• zmiany w błonie śluzowej macicy – są to zmiany uniemożliwiające zagnieżdżenie zarodka w macicy,
• zagęszczenie śluzu szyjkowego – zagęszczony śluz utrudnia poruszanie się plemników w drogach rodnych kobiety oraz spotkanie komórki jajkowej z plemnikami.

Doustna antykoncepcja hormonalna

Doustna antykoncepcja hormonalna stanowi najczęściej wybierany przez kobiety sposób zapobiegania ciąży. Wyróżnia się dwa rodzaje tabletek antykoncepcyjnych:

• jednoskładnikowe, zawierające wyłącznie syntetyczny progestagen,
• dwuskładnikowe, zawierające syntetyczny estrogen i progestagen.

Poza tym podziałem tabletki antykoncepcyjne dzielą się również na tabletki:

• jednofazowe, które zawierają identyczną zawartość substancji czynnych. Przyjmujemy je przez 21 kolejnych dni, a następnie robimy 7-dniową przerwę,
• dwufazowe, zawierające dwa rodzaje pigułek: 11 w jednym i 10 w drugim kolorze. Charakteryzują się inną dawką hormonów, stąd należy brać je w odpowiedniej kolejności. W Polsce ten typ pigułek nie jest dostępny,
• trójfazowe, trzykrotnie zmieniające proporcje substancji czynnych. W blistrze znajdują się trzy rodzaje pigułek o trzech różnych kolorach: 10 pigułek ciemnożółtych, 6 pigułek jasnobrązowych oraz 5 pigułek białych (kolory mogą się różnić zależnie od stosowanego środka antykoncepcyjnego).

Ginekolog dobiera odpowiedni rodzaj tabletek antykoncepcyjnych po przeprowadzeniu wywiadu i niezbędnych badań. Jeśli organizm kobiety źle reaguje na pigułki i efekty uboczne nie ustają po upłynięciu wskazanego okresu, należy zmienić typ tabletek – mówi nasz ekspert z Centrum Medycznego Krzysztof Sodowski.

Zalety stosowania antykoncepcji hormonalnej

Z antykoncepcją hormonalną wiąże się wiele korzyści. Antykoncepcja hormonalna:

• jest bardzo skuteczna,
• jest wygodna w stosowaniu, nie wymaga przerywania aktów seksualnych,
• reguluje cykl menstruacyjny,
• zmniejsza dolegliwości związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (tzw. PMS),
• zmniejsza comiesięczne krwawienia miesiączkowe,
• umożliwia poczęcie od razu po jej zaprzestaniu,
• zmniejsza ryzyko wielu chorób, w tym torbieli jajnika, nowotworu jajnika, nowotworów łagodnych piersi, zapaleń miednicy mniejszej.

Przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej

Niestety, antykoncepcji hormonalnej nie może stosować każda kobieta. Do przeciwwskazań korzystania z hormonalnych metod zapobiegania ciąży zaliczają się:

• cukrzyca, padaczka, nadciśnienie tętnicze, migrena z aurą, rak sutka, nowotwory narządów układu rodnego, choroby nerek, choroba zakrzepowo-zatorowa, schorzenia związane z pęcherzykiem żółciowym i wątrobą, mięśniaki macicy,
• otyłość,
• nadwrażliwość na jakikolwiek składnik preparatu,
• ciąża,
• okres karmienia piersią (wyklucza stosowanie dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej),
• palenie papierosów, zwłaszcza przez kobiety powyżej 35 roku życia.

Nikotyna zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej oraz zatorowości płucnej. Kobiety, których dotyczą te przeciwwskazania, powinny w inny sposób zabezpieczać się przed niechcianym poczęciem.