Łożyska – życie mechanicznego świata maszyn
W technice maszynowej istnieją takie wynalazki, które zrewolucjonizowały zarówno zasady konstrukcji maszyn i urządzeń, jak i cykle produkcyjne. Z reguły są to drobne elementy, a jednak tak ważne, że bez nich nie powstałoby wiele rozwiązań. Do takich rewolucyjnych wynalazków należą łożyska.
Nieograniczone możliwości ruchu
Podstawowym zadaniem, jakie spełniają łożyska w maszynach i urządzeniach jest umożliwienie im wykonywania ruchów. Pierwsze takie rozwiązania dalekie były od doskonałości, bowiem nie pozwalały na to możliwości techniczne, jednak dziś można mówić nie tylko o ich doskonale zaprojektowanej konstrukcji, ale też możliwościach. Te ostatnie są efektem opanowania wiedzy i zrozumienia praw fizyki, dzięki którym można przeliczać siły, obciążenia, łączyć je z formami ruchu i tworzyć konstrukcje o ogromnych możliwościach. Wyjątkowość łożysk sprowadza się do tego, że nawet te niewielkie potrafią poruszać ogromne maszyny, a dzięki ich odpowiedniej formie mechaniczny świat ożywa. To również części, bez których trudno dziś wyobrazić sobie jakikolwiek zakład produkcyjny. Łożyska są elementami maszyn w elektrowniach, zakładach przemysłowych, stoczniach, a także w małych warsztatach remontowo-naprawczych, stanowią części pojazdów, maszyn transportowych, a nawet AGD i zabawek.
Historia łożysk – od starożytności po czasy współczesne
Osoby mające do czynienia z techniką doskonale wiedzą, czym jest łożysko, jak jest zbudowane i jak funkcjonuje, niewiele osób jednak wie, skąd się ono wzięło. Historia tego małego wynalazku zaczyna się w bardzo odległych czasach, jeszcze w okresie prehistorycznym i wiąże się z wynalezieniem koła. Ten prosty, ale rewelacyjny przedmiot pozwolił na całkowitą zmianę podejścia do wykorzystania sił, zamieniając proces przeciągania w toczenie. Fani kina historycznego z pewnością dobrze pamiętają filmy ze scenami budowy piramid. Gigantyczne bloki skalne transportowano na podkładanych pod nie belkach, dzięki czemu powstawał rodzaj gąsienicy lub – jak ktoś woli – prymitywnego łożyska. Takie prace wykonywano jeszcze przed naszą erą, co oznacza, że rewolucyjny wynalazek ma już kilka tysięcy lat. Porównując bale drewniane do dzisiejszych łożysk można powiedzieć, że technologia zrobiła milowy krok naprzód, zachowując jednocześnie tę samą zasadę działania.
Łożyska w wersji współczesnej
Łożyska mają dziś bardzo szerokie zastosowanie i wykorzystuje się je praktycznie wszędzie tam, gdzie niezbędny jest ruch urządzenia. Nie wszystkie łożyska są jednakowe. W praktyce wyróżnia się ich dwa typy, zależnie od zasady działania. Pierwsza grupa to łożyska ślizgowe, działające na zasadzie przesuwania się po warstwie smaru. Druga grupa to łożyska toczne, takie, w których elementy przesuwają się po kulkach lub rolkach. Oczywiście jest to podział bardzo ogólny, bowiem w ofercie większości firm takich jak Eltom. Hurtownia łożysk i pasów klinowych ilość łożysk jest znacznie większa, a różnią się one zarówno kształtem, jak i płaszczyzną działania czy wielkością. Jedną z klasyfikacji jest podział pod względem ustawienia w stosunku do siebie ścianek zębatych, wyróżniający łożyska stożkowe, baryłkowe, toroidalne i inne. Ze względu na element przenoszący ruch wyróżnia się łożyska igiełkowe, kulkowe i walcowe.
