Jakie są różnice pomiędzy pozbawieniem a ograniczeniem praw rodzicielskich
Matka, ojciec lub opiekunowie prawni dzieci, które nie ukończyły 18. roku życia, mają prawny obowiązek dbać o ich dobrostan i zapewnić im godne warunki egzystencji. Co zrobić, gdy jedna ze stron stale zaniedbuje materialne, emocjonalne, edukacyjne i inne potrzeby swojego potomstwa? Rozwiązaniem jest wówczas pozbawienie, zawieszenie lub częściowe ograniczenie praw rodzicielskich. W naszym artykule wskażemy różnice pomiędzy pozbawieniem a odebraniem władzy nad dzieckiem.
Pozbawienie praw rodzicielskich
Władza rodzicielska prawnie przysługuje obojgu rodzicom, którzy jednak mogą ją całkowicie utracić, jeśli zaistnieją trwałe przeszkody, takie jak: wyjazd za granicę lub przewlekła choroba, uniemożliwiające wykonywanie obowiązków względem dzieci. Artykuł 111 polskiego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje też na inne, istotne przesłanki, które mogą spowodować odebranie praw rodzicielskich i są to:
- rażące zaniedbania lub nadużywanie władzy rodzicielskiej wbrew interesowi dziecka,
- trwały brak kontaktu z dzieckiem oraz ignorowanie jego potrzeb.
Jak podkreśla adwokat Patrycja Lipińska-Sołtysiak z Kancelarii Adwokackiej Adwokat, specjalista w dziedzinie prawa rodzinnego i opiekuńczego:
Odebranie praw rodzicielskich jednemu lub obojgu opiekunom jest bardzo surową formą ingerencji organów państwa w życie rodzinne. Rozwiązanie to sąd stosuje wówczas, gdy zawieszenie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej jest bezzasadne. Warto jednak zaznaczyć, że osoba pozbawiona praw do podejmowania kluczowych decyzji dotyczących jej potomstwa nie jest zwolniona z obowiązku łożenia na dzieci oraz zaspokajania ich podstawowych potrzeb. Sąd może również przywrócić rodzicom utraconą władzę nad ich wychowankami, jeśli zaistnieją stosowne przesłanki.
Ograniczenie praw rodzicielskich
Całkowite odebranie praw rodzicielskich nie zawsze jest możliwe, a sąd, mając na uwadze dobro dziecka, zgodnie z artykułem 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, może podjąć decyzję o ograniczeniu władzy jednemu lub obojgu rodzicom. Decyzje o ograniczeniu władzy jednemu z rodziców zapadają najczęściej podczas rozprawy rozwodowej, gdy małżonkowie zmieniają adresy zamieszkania.
Jaki jest zakres ograniczeń rodzicielskich? Mogą one dotyczyć zarówno kwestii majątkowych, zdrowotnych, edukacyjnych, jak i wybranych spraw, związanych na przykład z doborem metod wychowawczych czy podróżami zagranicznymi. Od decyzji sądu można się każdorazowo odwołać, jeśli rodzic, któremu ograniczono władzę nad dzieckiem, udowodni, że jest w stanie zaspokoić potrzeby swojego dziecka.
