Jaką rolę w realizacji inwestycji budowlanej odgrywa geodeta?

Zgodnie z zapisami ustawy Prawo budowlane uczestnikami procesu inwestycyjnego, czyli budowlanego, są: inwestor, inspektor nadzoru budowlanego, projektant oraz kierownik budowy lub kierownik robót. Nie jest wśród nich natomiast wymieniony geodeta, choć jest obecny on na każdym etapie realizacji obiektu. Jego udział to konieczność podczas dopełniania formalności przed rozpoczęciem prac, w trakcie ich prowadzenia oraz samej już eksploatacji obiektu.

Dokumenty regulujące prace geodezyjne

Wyróżnić możemy kilka aktów prawnych organizujących udział geodety w inwestycji budowlanej. Należą do nich przede wszystkim:

• Ustawa z dnia 17 maja 1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne z późniejszymi zmianami;
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie;
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Z perspektywy prac geodezyjnych ogromne znaczenie ma również Ustawa z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane z późniejszymi zmianami. W tym miejscu warto przytoczyć kilka najważniejszych zawartych w niej zapisów.

Artykuł 34. określa, co powinien zawierać projekt budowlany. Mianowicie znaleźć się w nim muszą: projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony na aktualnej mapie wraz z granicami, usytuowaniem, obrysem i układem istniejących czy projektowanych obiektów budowlanych, a także sieci uzbrojenia terenu, sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków, układ komunikacyjny oraz układ zieleni – wszystko ze wskazaniem elementów charakterystycznych, wymiarów, rzędnych, a także wzajemnych odległości.

W artykule 41. wymieniono niezbędne prace przygotowawcze przy inwestycji budowlanej. Wśród nich wymienić możemy wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie, któremu towarzyszy wykonanie niwelacji czy wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy. Natomiast w artykule 43. znajdziemy rodzaje obiektów, jakie podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie oraz geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Zaliczamy do nich obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę, a także te niewymagające pozwolenia, w tym:

• wolno stojące budynki mieszkalne jednorodzinne, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działkach, na jakich zostały zaprojektowane;
• wolno stojące parterowe budynki stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy nieprzekraczającej 35 metrów kwadratowych;
• sieci elektroenergetyczne (obejmujące napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kilowolt), wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne, telekomunikacyjne;
• przyłącza elektroenergetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne;
•  telekomunikacyjne linie kablowe;
• kanalizacja kablowa.

Zgodnie z artykułem 57. do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego albo wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie dołączyć należy także dokumentację geodezyjną.

Przygotowanie i projektowanie inwestycji

Geodeta nie jest wymieniony wśród uczestników procesu budowlanego, ale bez niego nie może zostać przeprowadzona żadna inwestycja. Odgrywa on istotną rolę, na każdym z pięciu etapów realizacji dotyczących kolejno przygotowania, projektowania, wykonania, zakończenia i eksploatacji obiektu. Kompleksowa obsługa inwestycji budowlanej, jaką oferują firmy geodezyjne, wśród nich firma M-GEO z Dąbrowy Górniczej, obejmuje wszystkie z wymienionych. W ramach pierwszego, czyli przygotowania inwestycji, sporządza się mapy poglądowe, które pozwalają na określenie jej lokalizacji danej. Powstaje również dokumentacja geodezyjna do celów prawnych – rozgraniczenia, podziału nieruchomości, wznowienia znaków granicznych – oraz na potrzeby wpisu do księgi wieczystej.

W kolejnym kroku geodeta zajmuje się dokumentacją niezbędną do wykonania projektu budowlanego. Oznacza to przede wszystkim opracowanie projektu zagospodarowania działki lub terenu, a także planu sytuacyjnego. Na tym etapie powstają mapy do celów projektowych. Zgodnie z polskimi przepisami wykonuje je wykonawca na kopii aktualnej mapy zasadniczej. Do ich sporządzenia konieczne są również pomiary sytuacyjne i wysokościowe, a także służące między innymi opracowaniu przekrojów istniejących albo projektowanych tras, cieków lub zbiorników, obliczeniu przemieszczeń mas ziemnych czy wysokości charakterystycznych punktów obiektów budowlanych oraz terenu. Opracowanie projektu zagospodarowania działki lub terenu ma natomiast postać szkicu dokumentacyjnego.

Realizacja inwestycji budowlanej w terenie

Przygotowane we wcześniejszych etapach dane umożliwiają geodecie rozpoczęcie prac w trzeciej fazie procesu inwestycyjnego. Tu ma miejsce wytyczenie obiektów, czyli przeprowadzenie czynności, których skutkiem będzie wskazanie punktów o założonym położeniu w przyjętym układzie odniesienia oraz oznaczenia tych punktów – trwale lub tymczasowo. Pozwala to na przestrzenne usytuowanie obiektów zgodnie z projektem budowlanym. Działania geodety w tym zakresie muszą zostać potwierdzone odpowiednim wpisem do dziennika budowy, a także szkicem tyczenia zawierającym zebrane informacje. W trakcie realizacji inwestycji do jego obowiązków należy również pomiar: przemieszczeń obiektu, jego podłoża i odkształceń.

Inwentaryzacja powykonawcza, jak wskazuje nazwa, następuje po zakończeniu robót budowlanych. Wykonuje się ją, by określić rzeczywiste rozmieszczenie elementów zagospodarowania działki lub terenu. Zaliczamy do niej także pomiar stanu wyjściowego tych obiektów, które wymagają monitorowania odkształceń i przemieszczeń również w trakcie eksploatacji. Ta okresowa kontrola obejmuje prace geodezyjne na piątym etapie, czyli podczas użytkowania obiektu.