Jak wyglądają ceremonie pogrzebowe w Kościele rzymskokatolickim, Kościele grekokatolickim obrządku bizantyjsko–ukraińskiego i w Kościele prawosławnym?

Śmierć jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka, a jej upamiętnienie odbywa się poprzez różne obrządki pogrzebowe. W zależności od wyznania i tradycji ceremonie te przybierają różne formy. W Polsce najbardziej rozpowszechnione są pogrzeby w obrządku rzymskokatolickim, grekokatolickim obrządku bizantyjsko–ukraińskiego, oraz w Kościele prawosławnym.

Kościół rzymskokatolicki

W Polsce najbardziej powszechnym obrządkiem pogrzebowym jest ten praktykowany przez Kościół Rzymskokatolicki. Pogrzeb katolicki składa się z kilku etapów, które mają na celu uczczenie zmarłego oraz modlitwę za jego duszę. Pierwszym z nich jest msza żałobna, podczas której kapłan odprawia Eucharystię oraz czyta fragmenty Pisma Świętego. Następnie odbywa się procesja do grobu, gdzie kapłan święci miejsce pochówku i składa się trumnę z ciałem zmarłego do grobu.

Podczas całego obrzędu ważną rolę odgrywają modlitwy, śpiewy oraz gesty, takie jak składanie kwiatów czy zapalanie zniczy. Wszystko to ma na celu wyrażenie szacunku dla zmarłego oraz prośbę o miłosierdzie Boże dla jego duszy. W Polsce istnieje także tradycja organizowania styp – spotkań rodziny i przyjaciół zmarłego, podczas których wspólnie spożywa się posiłek oraz dzieli się wspomnieniami o zmarłym.

Kościół grekokatolicki obrządku bizantyjsko–ukraińskiego

Kościół grekokatolicki obrządku bizantyjsko–ukraińskiego również posiada swoją tradycję. W dniu pogrzebu kapłan odprawia nabożeństwo żałobne — Panachydę — nad trumną z ciałem zmarłego w domu, w którym mieszkał. Następnie trumna jest wynoszona przed dom, gdzie zgromadzeni odczytują fragmenty Ewangelii i odprowadzają trumnę w kondukcie do cerkwi. Na miejscu trumnę ustawia się naprzeciw tetrapodu, a jeśli w danej parafii jest taki zwyczaj, odprawiana jest Boska Liturgia w intencji zmarłego. Po ostatnim pożegnaniu trumna jest wyprowadzana i przewożona na cmentarz, gdzie kapłan ponownie odprawia Panachydę. Jak wyjaśnia pracownik Zakładu Pogrzebowego Anioł, na nagrobku rodzina umieszcza inskrypcje, najczęściej w języku ukraińskim.

Kościół prawosławny

Kościół Prawosławny, w odniesieniu do liturgii pogrzebowej, wyróżnia pięć rodzajów obrządków. W przypadku świeckich osób, ciało zmarłego jest omywane ciepłą wodą i ubierane w szaty pogrzebowe. Podczas obmywania na czole osoby zmarłej, piersiach, dłoniach, kolanach i stopach robione są znaki krzyża. Na tak obmyte ciało nakłada się savan (płat lnianego płótna — symbol szaty chrzcielnej) oraz wienczyk (papierowy pasek z nadrukowanym przedstawieniem Matki Bożej, Jezusa i Jana Chrzciciela). W dłonie zmarłej osoby zgodnie ze zwyczajem wkłada się także ikonę z wizerunkiem Jezusa Chrystusa oraz świecę woskową.

Kapłan kropi wodą święconą wnętrze trumny i znajdujące się w niej później ciało. Przy zmarłym odprawiana jest panichida — nabożeństwo żałobne, a także czytany jest psałterz. Według tradycji prawosławnej modlitwa za duszę zmarłego powinna być wznoszona nieustannie od momentu śmierci aż do rozpoczęcia pogrzebu.

Obrządki pogrzebowe różnych wyznań, choć różnią się szczegółami, mają na celu uczczenie pamięci zmarłego oraz modlitwę za jego duszę. Warto poznać różne tradycje i zwyczaje, aby lepiej zrozumieć wartości i wierzenia, które kierują różnymi społecznościami w Polsce.