Jak wybrać odpowiednie rękawice specjalistyczne?
Rękawice to istotny element stroju roboczego, a także najpowszechniej stosowana ochrona osobista. To właśnie dłonie są podczas pracy najbardziej narażone na działanie różnych szkodliwych czynników czy urazy mechaniczne. Rękawice specjalistyczne stanowią doskonałą barierę dla zagrożeń, jakie niosą ze sobą substancje chemiczne, napięcie elektryczne czy ostre narzędzia. Jakie są rodzaje rękawic specjalistycznych i jak wybrać właściwe?
Czym są rękawice specjalistyczne i jakie są ich rodzaje?
Rękawice specjalistyczne to wbrew pozorom nie to samo, co rękawice robocze, które mają chronić dłonie przed zabrudzeniami, nieszkodliwymi dla zdrowia i życia substancjami czy zimnem, a zatem są niewystarczającym środkiem ochronnym. Rękawice specjalistyczne, w rozumieniu przepisów BHP obowiązujących w Polsce, mają za zadanie zabezpieczyć dłonie oraz nadgarstki przed zdefiniowanymi przez ustawodawcę szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Wykonywane są z wysokogatunkowych i wytrzymałych materiałów, które jednocześnie nie ograniczają ruchów dłoni oraz nie wpływają na możliwość operowania narzędziami. Wszystkie rękawice specjalistyczne muszą spełniać podstawową normę EN 420, która określa wymagania dotyczące między innymi projektowania rękawic, ich konstrukcji, odporności zastosowanych materiałów, nieszkodliwości, komfortu użytkowania, znakowania czy właściwości.
Ze względu na konstrukcję rękawice specjalistyczne możemy podzielić na jednopalcowe, trzypalcowe, pięciopalcowe oraz o skróconych palcach. Natomiast biorąc pod uwagę ich właściwości ochronne, rękawice dzielimy na:
• rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi i biologicznymi,
• rękawice chroniące przed czynnikami termicznymi,
• rękawice chroniące przed czynnikami mechanicznymi,
• rękawice elektroizolacyjne,
• rękawice przeznaczone do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem,
• rękawice antywibracyjne.
Aby wybrać odpowiednie rękawice, należy wziąć pod uwagę specyfikę wykonywanej pracy i zagrożenia występujące na danym stanowisku, stopień narażenia rąk, ponieważ ma to decydujący wpływ na późniejsze bezpieczeństwo w trakcie wykonywania określonych czynności. Zważywszy na wieloaspektowość wyboru, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, należy skontaktować się z profesjonalistami bądź producentem rękawic BHP. Ponadto należy zwrócić uwagę na takie atrybuty jak oznaczenia identyfikujące producenta, nazwa handlowa lub kod, wielkość czy termin ważności. Istotna jest także informacja, czy dane rękawice specjalistyczne spełniają właściwe dla danego zawodu normy. Wyrażana jest znakiem graficznym, który znajduje się na rękawicy bądź na opakowaniu, jeżeli z uwagi na właściwości rękawicy jej oznakowanie nie jest możliwe – dodaje nasz rozmówca z firmy MADO, sklepu BHP online.
Rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi i biologicznymi
Rękawice te mają za zadanie chronić dłonie przed czynnikami biologicznymi oraz chemicznymi. Muszą spełniać dwie normy: EN 374 oraz EN 388. Norma EN 374 dotyczy odporności na przesiąkanie, przenikanie czynnika chemicznego, właściwości mechanicznych czy minimalnej długości. Zgodnie z nią tworzywa, z których wykonywane są rękawice, muszą być odporne na permeację. Natomiast norma EN 388 zawiera wymogi dotyczące odporności na ścieranie, przekłucia, przecięcia oraz rozdzieranie. Wykonywane są z gumy bądź tworzyw sztucznych, jak np. lateks, winyl PCV, nitryl, neopren czy PVA. Rękawice powinny być szczelne oraz wytrzymałe, aby w przypadku skaleczenia bądź obtarcia uniemożliwiały działanie mikroorganizmom. W przypadku prac, które nie wymagają dużej precyzyjności, należy wybierać rękawice chroniące przed czynnikami biologicznymi i chemicznymi, które jednocześnie chronią przed urazami mechanicznymi.
Rękawice chroniące przed czynnikami termicznymi
Rękawice chroniące przed czynnikami termicznymi zasadniczo możemy podzielić na chroniące przed gorącymi czynnikami termicznymi bądź ogniem oraz rękawice chroniące przed zimnem. Rękawic chroniących przed ciepłem i ogniem należy używać na stanowisku pracy, w którym czynnik ten występuje w następujących postaciach: otwarty płomień, kontakt z gorącym przedmiotem, duże ilości płynnego metalu, promieniowanie cieplne czy drobne rozpryski stopionych metali. Możemy je spotkać również pod nazwą rękawice żaroodporne, ponieważ chronią dłonie przed temperaturą sięgającą 1000 stopni Celsjusza. W przeciwieństwie do nich, rękawice chroniące przed zimnem służą zapewnieniu odpowiedniej temperatury skóry rąk, umożliwiającej pracę w niskich temperaturach oraz w kontakcie z zimnymi powierzchniami, czyli wykazywać się odpornością na zimno konwekcyjne bądź zimno kontaktowe. Zgodnie z normą PN-ISO 9886:2005 temperatura dłoni nie może być niższa niż 15 stopni Celsjusza. Rękawice chroniące przed czynnikami termicznymi muszą być nieprzemakalne oraz dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy, biorąc pod uwagę ich konstrukcję czy intensywność danego czynnika szkodliwego.
Rękawice chroniące przed czynnikami mechanicznymi
Rękawice chroniące przed czynnikami mechanicznymi dedykowane są osobom, które pracują z wykorzystaniem ostrych narzędzi. Mają chronić przed obtarciami, przecięciami oraz przekłuciami, których skutki są poważniejsze niż powierzchniowe, o czym informują wymagania normy PN-EN 388:2006. Wytrzymałość rękawic na rozdzieranie nie jest parametrem określającym stopień ochrony, lecz wytrzymałość mechaniczną rękawic i muszą spełniać wymagania dla co najmniej 1 z 5 poziomów skuteczności. Najczęściej wykonywane są ze skór i tkanin, tkanin powlekanych tworzywem sztucznym bądź kauczukiem, choć możemy spotkać również rękawice wykonane z różnego rodzaju przędz: bawełnianych, poliestrowych, poliamidowych, rdzeniowych, szklanych czy przędz mieszanych. Wybierając rękawice chroniące przed czynnikami mechanicznymi, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim rodzaj czynnika. W zależności od konstrukcji i zastosowanych materiałów mogą one chronić przed przecięciem piłą łańcuchową, przecięciem nożem w zakładach przetwórstwa mięsnego czy przemyśle papierniczym, przecięciem taflą szkła itd.
Rękawice elektroizolacyjne
Rękawice elektroizolacyjne znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie zachodzi ryzyko porażenia prądem elektrycznym. Zgodnie z przepisami mogą być stosowane jako sprzęt ochronny na stanowisku pracy z prądem o napięciu do 1 kV, powyżej którego niezbędne są już zabezpieczenia techniczne. Rękawice elektroizolacyjne zazwyczaj są trzy- lub pięciopalcowe i zapewniają zarówno ochronę przed porażeniem prądem, jak i przed czynnikami mechanicznymi, bez konieczności zakładania rękawic kompozytowych. Są wykonywane z elastomerów, czyli gumy, lateksu, związków elastomerowych, syntetycznych lub naturalnych oraz ich mieszanin. W ich konstrukcji, zgodnie z normą PN-EN 60903:2006 powinien znaleźć się mankiet umożliwiający założenie rękawic na grube rękawy ubrania. Rękawice elektroizolacyjne podzielone są na klasy i odpowiadające im wartości napięcia pobierczego, które powinny stanowić główne kryterium wyboru. Ponadto rękawice te mogą mieć właściwości dodatkowe, odpowiadające konkretnym kategoriom lub charakteryzować się dowolną kombinacją właściwości, takich jak m.in.: odporność na działanie kwasu, oleju, ozonu czy skrajnie niskiej temperatury.
