Jak powstały windy? Poznaj ich historię
W dzisiejszych czasach windy, czyli dźwigi osobowe to standard w znacznej większości nowych budynków. Gdyby nie winda, z pewnością współczesne wieżowce miałyby znacznie mniej pięter. Nowoczesne, szybkobieżne windy umożliwiają błyskawiczny i wygodny transport na coraz większe wysokości. Kiedy i jak powstała winda? Kto ją wymyślił? Poznaj jej historię.
Kiedy wymyślono windy?
Pierwsza winda pasażerska została oficjalnie uruchomiona w 1857 roku. Historia tego wynalazku jest jednak znacznie dłuższa. Już w starożytności poczyniono prace, które przyczyniły się do jego powstania. Najstarszym znanym protoplastą współczesnej windy jest wspomniana w traktacie Witruwiusza z 236 r. p.n.e. winda Archimedesa. Była to drewniana platforma, która podnoszona była za pomocą lin nawijanych na bęben, przy użyciu siły ludzkich lub zwierzęcych mięśni. Najprawdopodobniej miała ona służyć do podnoszenia elementów budowlanych. Podobnych konstrukcji używano w czasach Imperium Rzymskiego do transportowania gladiatorów na arenę oraz jeszcze w średniowieczu i przez kolejne lata, głównie na budowach, a niekiedy także na dworach królewskich.
Dlaczego winda nie spada, czyli nowa jakość
Przełom przyniósł dopiero wiek XIX, kiedy rozwój technologii i budownictwa zaczął pozwalać na stawianie coraz to wyższych budynków. Wtedy windy oparte na podobnym mechanizmie, co wynalazek Archimedesa, wykorzystywano z powodzeniem do transportu towarów. Były one jednak zbyt niebezpieczne, aby przewozić ludzi, w każdej chwili bowiem mogły się zerwać. Dlatego w 1852 roku Elisha Otis do mechanizmu dołączył dodatkową linę zabezpieczającą, utrzymującą windę w górze w przypadku, gdy napięcie głównej liny malało na skutej jej zerwania czy osłabienia. Swój wynalazek pokazał podczas nowojorskiej wystawy techniki, organizując mrożącą krew w żyłach demonstrację z własnym udziałem. Pięć lat później pierwsza bezpieczna winda osobowa została zamontowana w jednym z nowojorskich domów handlowych, a podobnych mechanizmów zabezpieczających używa się do dziś. W 1880 roku zaś Werner von Siemens uzupełnił windę o pierwszy mechanizm elektryczny.
Windy kiedyś i dziś
Obecnie windy montuje się nawet w niewysokich budynkach. Przyjmują one wiele form i rozmiarów, a ich projektowaniem i wykonywaniem zajmują się specjalistyczne firmy, takie jak ZEMD-Technika Dźwigowa. Nowoczesne rozwiązania pozwalają na dokładne dopasowanie parametrów windy do koncepcji architektonicznej budynku oraz wymagań, jakie stawia jego użytkowanie.
Obecnie stosuje się windy o różnego rodzaju napędach, między innymi hydraulicznym czy elektrycznym (linowym). Nie są to wyłącznie dźwigi osobowe i osobowo-towarowe, ale też windy szpitalne, samochodowe czy panoramiczne. Rozwój technologii, jeśli chodzi o windy, umożliwia więc nie tylko progres w dziedzinie budownictwa oraz stawianie coraz wyższych i coraz nowocześniejszych budynków. System, na jakim opiera się prosty dźwig, pozwala na wdrażanie nowych rozwiązań także w innych dziedzinach przemysłu i techniki.
